3.2.4.1
divi vai sóma aásiit | áthehá devaasté
devaá akaamayantaá nah- sómo
gachettenaágatena yajemahiíti tá eté
maayé asRjanta suparNiíM ca kadruúM ca
taddhíSNyaanaam braáhmaNe vyaákhyaayate
saúparNiikaadravaM yáthaa tadaása
3.2.4.2
tébhyo gaayatrii sómamáchaapatat | tásyaa
aahárantyai gandharvó vishvaávasuh-
páryamuSNaatté devaá aviduh- prácyuto
vaí parástaatsomó 'tha no
naágachati gandharvaa vai páryamoSiSuríti
3.2.4.3
té hocuh- | yoSítkaamaa vaí gandharvaa
vaácamevai&bhyah- práhiNavaama saá nah- saha
sómenaágamiSyatiíti tébhyo vaácam
praáhiNvantsai&naantsaha sómenaágachat
3.2.4.4
té gandharvaá anvaagátyaabruvan | sómo
yuSmaákaM vaágevaa&smaákamíti
tathéti devaá abruvanniho&
cedaágaanmai&naamabhiiSáheva naiSTa
víhvayaamahaa íti taaM vya&hvayanta
3.2.4.5
tásyai gandharvaáh- | védaaneva prócira
íti vaí vayáM vidméti vayáM
vidméti
3.2.4.6
átha devaáh- | viíNaamevá sRSTvaá
vaadáyanto nigaáyanto níSeduríti vaí
vayáM gaasyaáma íti tvaa prámodayiSyaamaha
íti saá devaánupaávavarta saa vai saa
tanmóghamupaávavarta yaá stuvádbhyah-
sháMsadbhyo nRttáM giitámupaavavárta
tásmaadápyetárhi móghasaMhitaa eva
yóSaa evaM hi vaágupaávartata taámu
hya&nyaa ánu yóSaastásmaadyá eva
nR!tyati yo gaáyati tásminnevai&taa
nímishlatamaa iva
3.2.4.7
tadvaá etádubháyaM devéSvaasiit |
sómashca vaákca sa yatsómaM
kriiNaatyaágatyaa evaágatena yajaa ityánaagatena
ha vai sa sómena yajate yó 'kriitena
yájate
3.2.4.8
átha yáddhruvaáyaamaájyam párishiSTam
bhávati | tájjuhvaáM catuSkR!tvo vígRhNaati
barhíSaa híraNyam prabádhyaavadhaáya juhoti
kRtsnéna páyasaa juhavaaniíti samaanájanma
vai páyashcahíraNyaM cobháyaM
hya&gniretasám
3.2.4.9
sa híraNyamávadadhaati | eSaá te Sukra
tanuúretadvárca íti várco vaá
etadyaddhíraNyaM táyaa sámbhavam bhraájaM
gachéti sa yadaáha táyaa sámbhavéti
táyaa sámpRcyasvétyevai&tádaaha
bhraájaM gachéti sómo vai bhraaT sómaM
gachétyevai&tádaaha
3.2.4.10
taaM yáthaivaa&dó devaáh- |
praáhiNvantsómamáchaivámevai&naameSá
etatpráhiNoti sómamácha vaagvaí
somakráyaNii nidaánena taámetayaáhutyaa
priiNaati priitáyaa sómaM kriiNaaniíti
3.2.4.11
sá juhoti | juúrasiítyetáddha vaá
asyaa ékaM naáma yajjuúrasiíti dhRtaa
mánaséti mánasaa vaá iyaM vaágdhRtaa
máno vaá idám purástaadvaacá
ittháM vada mai&tádvaadiirítyaláglamiva
ha vai vaágvadedyanmáno na syaattásmaadaaha
dhRtaa mánaséti
3.2.4.12
júSTaa víSNava íti | júSTaa
sómaayétyevai&tádaaha yámachema
íti tásyaaste satyásavasah- prasava íti
satyáprasavaa na edhi sómaM nó
'chehiítyevai&tádaaha tanvo&
yantrámashiiya svaahéti sá ha vaí
tanvo& yantrámashnute yó yajñásyodR!caM
gáchati yajñásyodR!caM
gachaaniítyevai&tádaaha
3.2.4.13
átha híraNyamapóddharati |
tánmanuSye&Su híraNyaM karoti sa
yatsáhiraNyaM juhuyaatpáraagu
haivai&tánmanuSye&bhyo híraNyam
právRñjyaattanná manuSye&Su
híraNyamabhígamyeta
3.2.4.14
so 'póddharati | shukrámasi
candrámasyamR!tamasi vaishvadevámasiíti
kRtsnéna páyasaa hutvaa
yádevai&tattádaaha shukrámasiíti
shukraM hye&táccandrámasiíti candraM
hye&tádamR!tamasiítyamR!taM
hye&tádvaishvadevámasiíti vaishvadevaM
hye&tátpramúcya tR!Nam barhiSyápisRjati
suútreNa híraNyam prábadhniite
3.2.4.15
athaáparaM caturgRhiitamaájyaM gRhiitvaa& |
anvaárabhasva yajamaanétyaahaáporNuvanti
shaálaayai dvaáre dakSiNatáh-
somakráyaNyúpatiSThate
tatpráhitaamevai&naametátsatiim
praáhaiSiidvaagvaí somakráyaNii nidaánena
taámetayaáhutyaapraiSiitpriitáyaa sómaM
kriiNaaniíti
3.2.4.16
áthopaniSkrámyaabhímantrayate | cídasi
mánaasiíti cittaM vaá idam máno
vaagánuvadati dhiírasi dákSiNéti
dhiyaá-dhiyaa hye&táyaa manuSyaa&
jújyUSantyánUkteneva prakaamódyeneva
gaáthaabhiriva tásmaadaaha dhiírasiíti
dákSiNéti dákSiNaa hye&Saá
kSatríyaasi yajñíyaasiíti kSatríyaa
hye&Saá yajñíyaa
hye&Saáditirasyubhayatah-shiirSNiíti sa
yádenayaa samaanaM sádviparyaásaM vádati
yadáparaM tatpuúrvaM károti yatpuúrvaM
tadáparaM ténobhayatah-shiirSNii
tásmaadaahaáditirasyubhayatah-shiirSNiíti
3.2.4.17
saa nah- súpraacii súpratiicyedhiíti |
súpraacii na edhi sómaM nó
'chehiítyevai&tádaaha súpratiicii ta
edhi sómena nah- saha
púnarehiítyevai&tádaaha tásmaadaaha
saá nah- súpraacii súpratiicyedhiíti
3.2.4.18
mitrástvaa padí badhniitaamíti | varuNyaa&
vaa eSaa yadrájjuh- saa yadrájjvaabhíhitaa
syaádvaruNyaa& syaadyadvánabhihitaa
syaadáyateva syaadetadvaá avaruNyaM yánmaitraM
saa yáthaa rájjvaabhíhitaa
yatai&vámasyai tadbhavati yádaaha mitrástvaa
padí badhniitaamíti
3.2.4.19
pUSaádhvanaspaatvíti | iyaM vaí pRthivií
pUSaa yásya vaá iyamádhvangoptrii bhávati
tásya na kaá caná hvalaá bhavati
tásmaadaaha pUSaádhvanaspaatvíti
3.2.4.20
índraayaádhyakSaayeti |
svadhyakSaa&sadítyevai&tádaaha
yadaahéndraayaádhyakSaayetyánu maataá
manyataamánu pitaánu bhraátaa
ságarbhyó 'nu sákhaa sáyUthya
íti saa yátte jánma téna no
'numataa
sómamáchehiítyevai&tádaaha saá
devi devamáchehiíti devii hye&Saá
devámachaíti yadvaaksómaM tásmaadaaha
saá devi devamáchehiitiíndraaya
sómamitiíndro vaí yajñásya
devátaa tásmaadaahéndraaya sómamíti
rudrastvaávartayatvityápraNaashaayaitádaaha
rudraM hi naáti pashávah- svasti sómasakhaa
púnarehiíti svastí nah- sómena saha
púnarehiítyevai&tádaaha
3.2.4.21
taaM yáthaivaa&dó devaáh- |
praáhiNvantsómamácha sai&naantsaha
sómenaágachadevámevai&naameSá
etatpráhiNoti sómamácha sai&naM saha
sómenaágachati
3.2.4.22
taM yáthaivaa&dó devaáh- | vyáhvayanta
gandharvaih- saá
devaánupaávartataivámevai&naametadyájamaano
víhvayate saa yájamaanamupaávartate
taamúdiiciimatyaákurvantyúdiicii hí
manuSyaa&NaaM dikso& eva yájamaanasya
tásmaadúdiiciimatyaákurvanti
3.3.1.1
saptá padaányanuníkraamati | vRN^ktá
evai&naametattásmaatsaptá
padaányanuníkraamati yátra vaí vaacah-
prájaataani chándaaMsi saptápadaa vai
téSaam paraardhyaa& shákvarii
taámevai&tátparástaadarvaáciiM vRN^kte
tásmaatsaptá padaányanuníkraamati
3.3.1.2
sa vaí vaacá evá rUpéNaanuníkraamati |
vásvyasyáditirasyaadityaa&si rudraa&si
candraa&siíti vásvii
hye&Saáditirhye&Saa&dityaa hye&Saá
rudraa hye&Saá candraa hye&Saa
bR!haspátiSTvaa sumné ramNaatvíti bráhma
vai bR!haspátirbR!haspátiSTvaa
saadhunaávartayatvítyevai&tádaaha rudro
vásubhiraácaka ityápraNaashaayaitádaaha
rudraM hi naáti pashávah-
3.3.1.3
átha saptamám padám paryúpavishanti | sa
híraNyam padé nidhaáya juhoti na vaá
anagnaavaáhutirhUyate 'gniretasaM vai
híraNyaM tátho
haasyaiSaa&gnimátyevaáhutirhutaa bhavati
vájro vaa aájyaM vájreNaivai&tadaájyena
spRNute taáM spRtvaa sviikurute
3.3.1.4
sá juhoti | ádityaastvaa
mUrdhannaájigharmiítiiyaM vaí
pRthivyáditirasyai hí mUrdhánjuhóti
devayájane pRthivyaa íti devayájane hí
pRthivyaí juhotiíDaayaaspadámasi
ghRtávatsvaahéti gaurvaa íDaa gorhí
padé juhóti ghRtávatsvaahéti
ghRtávaddhye&tádabhíhutam bhávati
3.3.1.5
átha sphyámaadaáya párilikhati | vájro
vai sphyo vájreNaivai&tatpárilikhati triSkR!tvah-
párilikhati trivR!taivai&tadvájreNa samantam
párigRhNaatyánatikramaaya
3.3.1.6
sa párilikhati | asmé ramasvéti yájamaane
ramasvétyevai&tádaahaátha samullíkhya
padáM sthaalyaaM sáMvapatyasmé te
bándhuríti yájamaane te
bándhurítyevai&tádaaha
3.3.1.7
áthaapá upanínayati | yátra vaá asyai
khánantah- krUriikurvántyapaghnánti
shaántiraápastádadbhih- shaántyaa shamayati
tádadbhih- sáMdadhaati tásmaadapá
upanínayati
3.3.1.8
átha yájamaanaaya padaM práyachati | tve
raáya íti pashávo vai raáyastváyi
pasháva ítyevai&tádaaha tadyájamaanah-
prátigRhNaati me raáya íti pashávo vai
raáyo máyi pasháva ítyevai&tádaaha
3.3.1.9
áthaadhvaryúraatmaánamúpaspRshati |
maá vayáM raayaspóSeNa víyauSméti
tátho haadhvaryúh- pashúbhya aatmaánaM
naa&ntáreti
3.3.1.10
átha pátnyai padám pratipáraaharanti |
gRhaa vai pátnyai pratiSThaa
tádgRhéSvevai&naametátpratiSTaáyaam
prátiSThaapayati tásmaatpátnyai padám
pratipáraaharanti
3.3.1.11
taaM néSTaa vaacayati | tóto raáya
ityáthainaaM somakráyaNyaa sáMkhyaapayati vR!Saa
vai sómo yóSaa pátnyeSa vaa átra sómo
bhavati yátsomakráyaNii
mithunámevai&tátprajánanaM kriyate
tásmaadenaaM somakráyaNyaa saMkhyaapayati
3.3.1.12
sa sáMkhyaapayati | sámakhye devyaá dhiyaa saM
dákSiNayorúcakSasaa maá ma aáyuh-
prámoSiirmo& ahaM táva viiráM videya
táva devi
saMdRshiítyaashíSamevai&tadaáshaaste putro
vaí viiráh- putráM videya táva
saMdRshiítyevai&tádaaha
3.3.1.13
saa yaá babhrúh- piN^gaakSií | saá
somakráyaNii yátra vaa índraavíSNU
tredhaá sahásraM vyaírayetaaM
tadekaátyaricyata taáM tredhaa praájanayataaM
tásmaadyó 'pyetárhi tredhaá
sahásraM vyaakuryaadékaivaátiricyeta
3.3.1.14
saa yaá babhrúh- piN^gaakSií | saa
somakráyaNyátha yaa róhiNii saa
vaártraghnii yaámidaM raájaa saMgraamáM
jitvo&daakuruté 'tha yaa róhiNii
shyetaakSii saá pitRdevátyaa yaámidám
pitR!bhyo ghnánti
3.3.1.15
saa yaá babhrúh- piN^gaakSií | saá
somakráyaNii syaadyádi babhrúm piN^gaakSiiM
ná vindédaruNaá syaadyádyaruNaaM ná
vindedróhiNii vaartraghnii syaadróhiNyai
hatve&vá shyetaakSyaá aashaáM ne&yaat
3.3.1.16
saá syaadápraviitaa | vaagvaá eSaá
nidaáneta yátsomakráyaNyayaatayaamnii vaá
iyaM vaagáyaatayaamnyápraviitaa
tásmaadápraviitaa syaatsaá
syaadávaNDaákUTaákaaNaákarNaálakSitaasaptashaphaa
saa hyékarUpaíkarUpaa hii&yaM vaák
3.3.2.1
padáM samúpya paaNii ávanenikte |
tadyátpaaNií avanenikte vájro vaa aájyaM
rétah- sómo nedvájreNaájyena rétah-
sómaM hinásaaniíti tásmaatpaaNii
ávanenikte
3.3.2.2
áthaasyaaM híraNyam badhniite | dvayaM vaá idaM
ná tRtiíyamasti satyáM caivaánRtaM ca
satyámavá devaa ánRtam manuSyaa& agniretasaM
vai híraNyaM satyénaaMshuúnupaspRshaáni
satyéna sómam páraahaNaaniíti
tásmaadvaá asyaaM híraNyam badhniite
3.3.2.3
átha sampréSyati | somopanáhanamaáhara
somaparyaaNáhanamaáharoSNiíSamaáharéti
sa yádevá shobhanaM tátsomopanáhanaM
syaadvaáso hya&syaitadbhávati shobhanaM
hye&tásya vaásah- sa yó hainaM
shobhanénopacárati shóbhate haátha ya
aáha yádeva kiM céti yáddhaiva kíM ca
bhávati tásmaadyádevá shobhanaM
tátsomopanáhanaM syaadyádeva kíM ca
somaparyaaNáhanam
3.3.2.4
yádyuSNiíSaM vindét | uSNiíSah-
syaadyádyuSNiíSaM na
vindétsomaparyaaNáhanasyaivá dvyaN^guláM
vaa tryaN^gulaM
vaávakRnteduSNiiSabhaajanámadhvaryúrvaa
yájamaano vaa somopanáhamaadatte yá eva
káshca somaparyaaNáhanam
3.3.2.5
athaágreNa raájaanaM vícinvanti |
tádudakumbhá upaníhito bhavati tádbraahmaNa
úpaaste tádabhyaayanti praáñcah-
3.3.2.6
tádaayátsu vaacayati | eSá te gaayatró
bhaaga íti me sómaaya brUtaadeSá te
traíSTubho bhaaga íti me sómaaya brUtaadeSá
te jaágato bhaaga íti me sómaaya
brUtaacchandonaamaánaaM saámraajyaM gachéti me
sómaaya brUtaadityékaM vaá eSá
kriiyámaaNo 'bhíkriiyate
chándasaamevá raajyaáya chándasaaM
saámraajyaaya ghnanti vaá
enametadyádabhiSuNvánti támetadaaha
chándasaamevá tvaa raajyaáya kriiNaámi
chándasaaM saámraajyaaya ná
badhaayatyathétya praaN^gupavishati
3.3.2.7
so 'bhímRshati | aasmaako& 'siíti
svá iva hya&syaitadbhávati
yadaágatastásmaadaahaasmaako& 'siíti
shukráste gráhya íti shukraM
hya&smaadgráhaM grahiiSyanbhávati
vicítastvaa vícinvantvíti
sarvatvaáyaitádaaha
3.3.2.8
átra haíke | tR!NaM vaa kaaSTháM
vaavittvaápaasyanti tádu táthaa ná
kuryaatkSatraM vai sómo víDanyaa óSadhayó
'nnaM vai kSatríyasya viT sa yáthaa
grasitámanuhaáyaachídya paraásyedevaM
tattásmaadabhye&vá mRshedvicítastvaa
vícinvantvíti tadyá evaa&sya
vicetaárastá enaM vícinvanti
3.3.2.9
átha vaásah- | dvíguNaM vaa cáturguNaM vaa
praágdashaM vódagdashaM vópastRNaati
tadraájaanam mimiite sa yadraájaanam mímiite
tásmaanmaátraa manuSye&Su maátro yo&
caápyanyaa maátraa
3.3.2.10
saavitryaá mimiite | savitaa vaí devaánaam
prasavitaa tátho haasmaa eSá savitR!prasUta evá
krayaáya bhavati
3.3.2.11
átichandasaa mimiite | eSaa vai sárvaaNi
chándaaMsi yadátichandaastáthaa haasyaiSa
sárvaireva chándobhirmitó bhavati
tásmaadátichandasaa mimiite
3.3.2.12
sá mimiite | abhi tyáM deváM
savitaáramoNyo&h- kavíkratumárcaami
satyásavaM ratnadhaámabhí priyám matíM
kavím
3.3.2.13
Urdhvaa yásyaamátirbhaa ádidyutatsáviimani
híraNyapaaNiramimiita sukrátuh- kRpaa
sva&ríti
3.3.2.14
etáyaa sárvaabhih- | etáyaa
catasR!bhiretáyaa tisR!bhiretáyaa
dvaábhyaametayaíkayaitáyaivaika&yaitáyaa
tisR!bhiretáyaa catasR!bhiretáyaa sárvaabhih-
samásyaañjalinaádhyaávapati
3.3.2.15
sa vaá udaácaM nyaácam mimiite | sa
yádudaácaM nyaácam mímiita imaá
evai&tádaN^gúliirnaánaajaanaah- karoti
tásmaadimaa naánaa jaayanté 'tha
yátsaha sárvaabhirmímiite sáMshliSTaa iva
haivai&maá jaayeraMstásmaadvaá udaácaM
nyaácam mimiite
3.3.2.16
yádvevo&daácaM nyaácam mimiite | imaá
evai&tannaánaaviiryaah- karoti tásmaadimaa
naánaaviiryaastásmaadvaá udaácaM
nyaácam mimiite
3.3.2.17
yádvevo&daácaM nyaácam mímiite |
viraájamevai&tádarvaáciiM ca páraaciiM
ca yunakti páraacyáha devébhyo yajñaM
váhatyarvaácii manuSyaa&navati tásmaadvaa
udaácaM nyaácam mimiite
3.3.2.18
átha yáddasha kR!tvo mímiite | dáshaakSaraa
vaí viraáDvairaajah- sómastásmaaddasha
kR!tvo mimiite
3.3.2.19
átha somopanáhanasya samutpaaryaántaan |
uSNiíSeNa vígrathnaati prajaábhyastvéti
prajaábhyo hye&naM kriiNaáti sa
yádeve&daM shírashcaáMsau
caantarópenitamiva tádevaa&syaitátkaroti
3.3.2.20
átha madhye 'N^gúlyaakaasháM karoti |
prajaástvaanupraáNantvíti tamáyatiiva
vaá enametátsamaayáchannapraaNámiva karoti
tásyaitadáta evá madhyatáh-
praaNamútsRjati taM tátah- praáNantam
prajaá anupraáNanti tásmaadaaha
prajaástvaanupraáNantvíti táM
somavikrayíNe práyachatyathaátah-
páNanasyaivá
3.3.3.1
sa vai raájaanam paNate | sa yadraájaanam páNate
tásmaadidáM sakRtsárvam páNyaM sá aaha
sómavikrayinkráyyaste sómo raajaa3íti
kráyya ítyaaha somavikrayii taM vaí te
kriiNaaniíti kriiNiihiítyaaha somavikrayií
kaláyaa te kriiNaaniiti bhuúyo vaa átah-
sómo raájaarhatiítyaaha somavikrayii bhuúya
evaátah- sómo raajaárhati mahaaMstve&va
górmahimétyadhvaryúh-
3.3.3.2
gorvaí pratidhuk | tásyai shRtaM tásyai
shárastásyai dádhi tásyai mástu
tásyaa aatáñcanaM tásyai návaniitaM
tásyai ghRtaM tásyaa aamíkSaa tásyai
vaájinam
3.3.3.3
shaphéna te kriiNaaniíti | bhuúyo vaa átah-
sómo raájaarhatiítyaaha somavikrayii bhuúya
evaátah- sómo raajaárhati mahaaMstve&va
górmahimétyadhvaryúretaányeva dásha
viiryaa&Nyudaakhyaáyaaha padaá te
'rdhéna te gávaa te kriiNaamiíti
kriitah- sómo raajétyaaha somavikrayii váyaaMsi
prábrUhiiti
3.3.3.4
sá aaha | candrá te vástraM te chaágaa te
dhenúste mithunaú te gaávau tisráste
'nyaa íti sa yádarvaakpáNante
paráh- sampaadáyanti tásmaadidáM
sakRtsárvam páNyamarvaakpáNante parah-
sámpaadayantyatha yádadhvaryúreva
górviiryaa&NyudaacáSTe na sómasya
somavikrayií mahito vai sómo devo hi somó
'thatádadhvaryurgaám mahayati tásyai
páshyanviiryaa&Ni kriiNaadíti
tásmaadadhvaryúreva
górviiryaa&NyudaacáSTe na sómasya
somavikrayií
3.3.3.5
átha yatpáñca kR!tvah- páNate |
saMvatsarásammito vaí yajñah- páñca
vaá Rtávah- saMvatsarásya tám
pañcábhiraapnoti tásmaatpáñca kR!tva-
paNate
3.3.3.6
átha híraNye vaacayati | shukráM tvaa
shukréNa kriiNaamiíti shukraM hye&tachukréNa
kriiNaáti yatsómaM híraNyena candráM
candreNéti candraM hye&táccandréNa
kriiNaáti yatsómaM
híraNyenaamR!tamamR!tenétyamR!taM hye&tadamR!tena
kriiNaáti yatsómaM híraNyena
3.3.3.7
átha somavikrayíNamabhiprákampayati | sagmé
te goríti yájamaane te
gaurítyevai&tádaaha
tadyájamaanamabhyaahR!tya nya&sthatyasmé te
candraaNiíti sá aatmányevá viirya&M
dhatte sháriiramevá somavikrayií harate
tattátah- somavikrayyaádatte
3.3.3.8
áthaajaáyaam pratiiciinamukhyaáM vaacayati |
tápasastanuúrasiíti tápaso ha vaá
eSaá prajaápateh- sámbhUtaa yádajaa
tásmaadaaha tápasastanuúrasiíti
prajaápatervárNa íti saa yattríh-
saMvatsarásya vijaáyate téna
prajaápatervárNah- paraméNa pashúnaa
kriiyasa íti saa yattríh- saMvatsarásya
vijaáyate téna paramáh- pashúh-
sahasrapoSám
puSeyamítyaashíSamevai&tadaáshaaste bhUmaa
vaí sahásram bhUmaánaM
gachaaniítyevai&tádaaha
3.3.3.9
sa vaá anénaivaa&jaám práyachati |
anéna raájaanamaádatta aajaá ha vai
naámaiSaa yádajai&táyaa hye&namantata
aájati taámetátparo
'kSamajetyaácakSate
3.3.3.10
átha raájaanamaádatte | mitró na éhi
súmitradha íti shivó nah- shaanta
ehiítyevai&tádaaha taM yájamaanasya
dakSiNá Uraú pratyúhya vaáso
nídadhaatiíndrasyorumaávisha
dákSiNamítyeSa vaa atréndro bhavati
yadyájamaanastásmaadaahendrasyorumaávisha
dákSiNamítyushánnushántamíti
priyáh- priyamítyevai&tádaaha syonáh-
syonamíti shiváh- shivamítyevai&tádaaha
3.3.3.11
átha somakráyaNaanánudishati | svaána
bhraajaáN^ghare bámbhaare hásta súhasta
kRshaanaveté vah- somakráyaNaastaánrakSadhvam
maá vo dabhanníti dhíSNyaanaaM vaá ete
bhaájanenaitaáni vai dhíSNyaanaaM naámaani
taányevai&bhya etadánvadikSata
3.3.3.12
athaatraáporNute | gárbho vaá eSá bhavati
yo diíkSate praávRtaa vai gárbhaa úlveneva
jaraáyuNeva tamátraajiijanata
tásmaadáporNuta eSa vaa átra gárbho bhavati
tásmaatpárivRto bhavati párivRtaa iva hi
gárbho úlbeneva jaraáyuNeva
3.3.3.13
átha vaacayati | pári maagne
dúshcaritaadbaadhasvaá maa súcarite
bhajetyaásiinaM vaá enameSa aágachati sa
aágata úttiSThati tánmithyaákaroti vratam
prámiiNaati tásyo haiSaa
praáyashcittistátho haasyaitanná
mithyaákRtam bhávati ná vratam prámiiNaati
tásmaadaaha pári maagne
dúshcaritaadbaadhasvaá maa súcarite bhajéti
3.3.3.14
átha raájaanamaadaáyóttiSThati |
udaáyuSaa svaayuSódasthaamamR!taaM anvítyamR!taM
vaá eSo& 'nuttiSThaata yah- sómaM kriitaM
tásmaadaahodaáyuSaa svaayuSódasthaamamRtaaM
anvíti
3.3.3.15
Via VS 4.29, with small variation, RV 6.51.16
átha
raájaanamaadaáyaaróhaNamabhipraíti |
práti pánthaamapadmahi svasti gaámanehásam
yéna víshvaah- pári dvíSo vRNákti
vindáte vasvíti
3.3.3.16
devaá ha vaí yajñáM tanvaanaah- | te&
'surarakSasébhya aasaNgaádbhibhayaáM
cakrustá etadyájuh- svastyáyanaM dadRshustá
eténa yájuSaa naaSTraa
rákSaaMsyapahátyaitásya yájuSó
'bhaye 'naaSTré nivaaté svasti
sámaashnuvata tátho evai&Sá eténa
yájuSaa naaSTraa rákSaaMsyapahátyaitásya
yájuSó 'bhaye 'naaSTré
nivaaté svasti sámashnute tásmaadaaha práti
pánthaamapadmahi svasti gaámanehásam yena
víshvaah- pári dvíSo vRNákti vindáte
vasvíti
3.3.3.17
taM vaa íti haranti | ánasaa párivahanti
maháyantyevai&nametattásmaachiirSNaa viíjaM
harantyánasodaávahanti
3.3.3.18
átha yádapaamánte kriiNaáti | ráso vaa
aápah- sárasamevai&tátkriiNaatyátha
yaddhíraNyam bhávati
sáshukramevai&tatkriiNaatyatha yadvaáso
bhávati sátvacasamevai&tátkriiNaatyátha
yádajaa bhávati
sátapasamevai&tátkriiNaatyatha
yáddhenurbhávati
saáshiramevai&tatkriiNaatyatha yánmithunau
bhávatah- sámithunamevai&tátkriiNaati taM
vaí dashábhirevá
kriiNiiyaannaadashabhirdashaakSaraa vaí
viraáDvairaajah-
sómastásmaaddashábhirevá
kriiNiiyaannaádashabhih-
3.3.4.1
Via VS 4.30, with small variation, from RV 7.42.1
niiDé kRSNaajinamaástRNaati |
ádityaastvágasiíti so& 'saáveva
bándhuráthainamaásaadayatyádityai sáda
aásiidétiiyaM vaí pRthivyáditih-
se&yám pratiSThaa
tádasyaámevai&nametátpratiSThaáyaam
prátiSThaapayati tásmaadaahaádityai sáda
aasiídeti
3.3.4.2
áthaivámabhipádya vaacayati |
ástabhnaaddyaáM vRSabhó antárikSamíti
devaá ha vaí yajñáM tanvaanaaste&
'surarakSasébhya aasaN^aádbibhayaáM
cakrustá enametajjyaáyaaMsamevá
badhaáccakruryadaahaástabhnaaddyaáM vRSabhó
antárikSamiti
3.3.4.3
ámimiita varimaáNam pRthivyaa íti |
tádenenemaáMlokaanaáspRNoti tásya hi
ná hantaásti ná badho yénemé lokaa
aáspRtaastásmaadaahaámimiita varimaáNam
pRthivyaa íti
3.3.4.4
aásiidadvíshvaa bhúvanaani samraaDíti |
tádenenedaM sárvamaáspRNoti tásya hi
ná hantaásti ná badho yénedaM
sárvamaáspRtaM
tásmaadaahaásiidadvíshvaa bhúvanaani
samraaDíti
3.3.4.5
vishvettaáni váruNasya vrataaniíti tádasmaa
idaM sárvamánuvartma karoti yádidaM kíM ca
na káM caná pratyudyaamínaM tásmaadaaha
vishvettaáni váruNasya vrataaniíti
3.3.4.6
átha somaparyaaNáhanena paryaáNahyati |
nédenaM naaSTraa rákSaaMsi pramRshaaníti
gárbho vaá eSá bhavati tirá iva vai
gárbhaastirá ivaitatpáryaaNaddhaM tirá iva
vaí devaá manuSye&bhyastirá
ivaitadyatpáryaaNaddhaM tásmaadvaí
paryaáNahyati
3.3.4.7
Recitation from RV 5.85.2
sá paryaáNahyati | váneSu vya&ntárikSaM
tataanéti váneSu hii&dámantárikSaM
vítataM vRkSaagréSu vaájamárvatsu páya
usríyaasvíti viirya&M vai vaájaah-
púmaaMsó 'rvantah-
púMsvevai&tádviirya&M dadhaati páya
usríyaasvíti páyo hii&damusríyaasu
hitáM hRtsu krátuM váruNo
vikSva&gnimíti hRtsu hya&yaM kráturmanojavah-
práviSTo vikSva&gnimíti vikSu hya&yám
prajaásvagnírdivi
suúryamadadhaatsómamádraavíti divi
hya&sau suúryo hitah- sómamádraavíti
giríSu hi sómastásmaadaaha divi
suúryamadadhaatsómamadraavíti
3.3.4.8
átha yádi dvé kRSNaajine bhávatah- |
táyoranyatarátpratyaánahyati
pratiinaahabhaajanaM yádyu ékam bhávati
kRSNaajinagriivaá evaa&vakR!tya pratyaánahyati
pratiinaahabhaajanaM suúryasya
cákSuraárohaagnérakSNáh- kaniínakaM
yatraítashebhiriíyase bhraájamaano
vipashcitéti
suúryamevai&tátpurástaatkaroti suúryah-
purástaannaaSTraa
rákSaaMsyapaghnánnetyathaábhayenaanaaSTréNa
párivahanti
3.3.4.9
úddhate pra ugye& phálake bhavatah- |
tadántareNa tíSThantsubrahmaNyah- praájati
shréyaanvaá eSo& 'bhyaarohaádbhavati
ko hye&tamárhatyabhyaároDhuM
tásmaadántareNa tíSThanpraájati
3.3.4.10
palaashashaakháyaa praájati | yátra vaí
gaayatrii sómamachaápatattádasyaa
aahárantyaa apaadástaabhyaayátya parNam
prácicheda gaayatryaí vaa sómasya vaa
raájñastátpatitvaá parNo&
'bhavattásmaatparNo naáma
tadyádevaátra sómasya nya&ktaM
tádihaápyasadíti
tásmaatpalaashashaakháyaa praájati
3.3.4.11
áthaanaDvaáhaavaájanti | tau yádi kRSNau
syaátaamanyataró vaa kRSNastátra
vidyaadvarSiSyátyaiSámah- parjányo
vR!STimaanbhaviSyatiítyetádu vijñaánam
3.3.4.12
átha yunakti | úsraavétaM
dhUrSaahaavítyusrau hi bhávato dhUrSaahaavíti
dhUrvaahau hi bhávato yujyéthaamanashrU íti
yujéte hya&nashrU ityánaartaavíti
tadáviirahaNaavityapaapakRtaavíti
tádbrahmacódanaavíti brahmacódanau hi
bhávatah- svasti yájamaanasya
gRhaángachatamíti yáthainaavantaraá
naaSTraa rákSaaMsi ná
hiMsyúrevámetádaaha
3.3.4.13
atha pashcaátparikrámya |
apaalambámabhipádyaaha sómaaya
kriitaayaánubrUhiíti sómaaya
paryuhyámaaNaayéti vaáto yataráthaa
kaamáyeta
3.3.4.14
átha vaacayati | bhadró me 'si
prácyavasva bhuvaspata íti bhadro hya&syaiSa
bhávati tásmaannaa&nyamaádriyaté
'pyasya raájaanah- sabhaagaa aágachanti
puúrvo raájño 'bhivadati bhadro hi
bhávati tásmaadaaha bhadró me
'siíti prácyavasva bhuvaspata íti
bhúvanaanaaM hye&Sa pátirvíshvaanyabhi
dhaámaaniityáN^gaani vai víshvaani
dhaámaanyaN^gaanyevai&tádabhyaa&ha maá
tvaa pariparíNo vidanmaá tvaa paripanyíno
vidanmaá tvaa vR!kaa aghaayávo vidanníti
yáthainamantaraá naaSTraa rákSaaMsi ná
vindéyurevámetádaaha
3.3.4.15
shyenó bhUtvaa páraapatéti | váya
evai&nametádbhUtam prápaatayati yadvaá ugraM
tánnaaSTraa rákSaaMsi naanvávayantyetadvai
váyasaamójiSTham báliSThaM
yáchyenastámevai&tádbhUtam prápaatayati
yadaáha shyenó bhUtvaa páraapatéti
3.3.4.16
atha sháriiramevaa&nvávahanti | yájamaanasya
gRhaángacha tánnau saMskRtamíti naátra
tiróhitamivaasti
3.3.4.17
átha subrahmaNyaamaáhvayati | yáthaa
yébhyah- pakSyantsyaattaánbrUyaádityahé
vah- paktaasmiítyevámevai&táddevébhyo
yajñaM nívedayati subrahmaNyó3M
subrahmNyo3míti bráhma hi
devaánpracyaaváyati triSkR!tva aaha trivRddhí
yajñáh-
3.3.4.18
indraágachéti | índro vaí
yajñásya devátaa
tásmaadaahendraágachéti háriva aágacha
médhaatithermeSa vR!SaNashvasya mene
gaúraavaskandinnáhalyaayai jaaréti
tadyaányevaa&sya cáraNaani
taírevai&nametatprámumodayiSati
3.3.4.19
kaúshika braahmaNa gaútama bruvaaNéti |
sháshvaddhaitadaáruNinaadhunópajñaataM
yadgaútama bruvaaNéti sa yádi kaamáyeta
brUyaádetadyádyu kaamáyetaápi
naádriyetetyahé sutyaamíti yaavadahé sutyaa
bhávati
3.3.4.20
dévaa bráhmaaNa aágachatéti |
táddevaáMshca
braahmaNaáMshcaahaitairhyátrobháyairártho
bhávati yáddevaíshca braahmaNaíshca
3.3.4.21
átha pratiprasthaataá | ágreNa
shaálaamagniiSomiíyeNa pashúnaa
pratyúpatiSThate 'gniiSomau vaá
etámantarjambha aadadhaate yo diíkSata
aagnaavaiSNavaM hya&dó diikSaNiíyaM
havirbhávati yo vai víSNuh- sómah- sá
havirvaá eSá bhavati yo diíkSate
tádenamantarjambha aádadhaate
tátpashúnaatmaánaM níSkriiNiite
3.3.4.22
taddhaíke |
aahavaniíyaadúlmukamaáharantyayámagnírayaM
sómastaábhyaaM sahá sadbhyaaM
níSkreSyaamaha íti vádantastádu táthaa
ná kuryaadyátra vaá etau kva& ca
tátsahai&vá
3.3.4.23
sa vai dvírUpo bhavati | dvidevátyo hi bhávati
devátayorásamade kRSNásaaraN^ga
syaadítyaahuretaddhye&nayo rUpátamamivéti
yádi kRSNásaaraN^gaM ná vindedátho ápi
lóhitasaaraN^ga syaat
3.3.4.24
Recitation of RV 10.37.1
by the yajamaana
tásminvaacayati | námo mitrásya váruNasya
cákSase mahó devaáya tádRtáM saparyata
dUre dR!she devájaataaya ketáve
divásputraáya suúryaaya shaMsatéti
náma evaa&smaa etátkaroti
mitradhéyamevai&nenaitátkurute
3.3.4.25
áthaadhvaryúraaróhaNaM vímuñcati |
váruNasyottámbhanamasiítyupastámbhanenópastabhnaati
váruNasya skambhasárjanii stha íti shámye
údvRhati sa yadaáha váruNasya
skambhasárjanii stha íti varuNyo& hye&Sá
etárhi bhávati yatsómah- kriitáh-
3.3.4.26
átha catvaáro raajaasandiimaádadate | dvau
vaá asmaí maanuSaáya raájña
aádadaate áthaitaáM catvaáro yo&
'syá sakRtsárvasyéSTe
3.3.4.27
aúdumbarii bhavati | ánnaM vaa uúrgudumbára
Urjo& 'nnaádyasyaávaruddhyai
tásmaadaúdumbarii bhavati
3.3.4.28
naabhidaghnaá bhavati | átra vaa ánnam
prátitiSThanyánnaM
sómastásmaannaabhidaghnaá bhavatyátro eva
rétasa aashayo rétah-
sómastásmaadatradaghnaá bhavati
3.3.4.29
taámabhimRshati | váruNasya
Rtasádanyasiityátha kRSNaajinamaástRNaati
váruNasya
Rtasádanamasiityáthainamaásaadayati
váruNasya Rtasádanamaásiidéti sa
yadaáha váruNasya Rtasádanamaásiidéti
varuNyo& hye&Sa etárhi bhávati
3.3.4.30
Yajamaana recites RV
1.91.19 for King Soma
áthainaM shaálaam prápaadayati | sa
prapaadáyanvaacayati yaá te dhaámaani
havíSaa yájanti taá te víshvaa
paribhuúrastu yajñám | gayasphaánah-
pratáraNah- suviiró 'viirahaa prácaraa
soma dúryaaníti gRhaa vai dúryaa gRhaánnah-
shiváh- shaantó
'paapakRtprácarétyevaitádaaha
3.3.4.31
átra haíke | udapaatrámupanínayanti
yáthaa raájña
aágataayodakámaaháredevámetadíti
vádantastádu táthaa ná kuryaanmaanuSáM
ha té yajñé kurvanti vyR&ddhaM vai
tádyajñásya yánmaanuSaM nedvyR&ddhaM
yajñé karávaaNiíti
tásmaanno&panínayet
3.4.1.1
shíro vaí yajñásyaatithyáM baahuú
praayaNiiyodayaniiyaú | abhíto vai shíro
baahuú bhavatastásmaadabhíta
aatithyámeté havíSii bhavatah-
praayaNiíyashcodayaniíyashca
3.4.1.2
átha yásmaadaatithyaM naáma |
átithirvaá eSá etasyaágachati
yatsómah- kriitastásmaa etadyáthaa
raájñe vaa braahmaNaáya vaa mahokSáM vaa
mahaajáM vaa pácettadáha maanuSáM
havírdevaánaamevamasmaa etádaatithyáM
karoti
3.4.1.3
tádaahuh- | puúrvo 'tiitya gRhNiiyaadíti
yátra vaa árhantamaágataM
naa&pacaáyanti krúdhyati vai sa tátra
táthaa haápacito bhavati
3.4.1.4
tadvaá anyatará eva vímuktah- syaát |
anyataró 'vimuktó 'tha gRhNiiyaatsa
yadányataro vímuktastenaágato
yádvanyataró 'vimuktastenaápacitah-
3.4.1.5
tádu táthaa ná kuryaat vimúcyaivá
prapaádya gRhNiiyaadyáthaa vaí devaánaaM
cáraNaM tadvaa ánu manuSyaa&NaaM
tásmaanmaanuSe yaávanná vimuñcáte
nai&vaa&smai taávadudakaM háranti
naápacitiM kurvantyánaagato hi sa
taávadbhávatyátha yadai&vá
vimuñcaté 'thaasmaa udakaM
hárantyathaápacitiM kurvanti tárhi hi sa
aágato bhávati tásmaadvimúcyaivá
prapaádya gRhNiiyaat
3.4.1.6
sa vaí saMtváramaaNa iva gRhNiiyaat | táthaa
haápacito bhavati tatpátnyanvaárabhate
paryuhyámaaNaM vai yájamaano
'nvaárabhate 'thaátra
pátnyubhayáta
evai&tánmithunénaanvaárabhete yátra vaa
árhannaagáchati sarvagRhyaá iva vai tátra
ceSTanti táthaa haápacito bhavati
3.4.1.7
sa vaá anyénaiva táto yájuSaa gRhNiiyaat |
yéno caanyaáni haviiMSyékaM vaá eSá
bhaagáM kriiyámaaNo 'bhikriiyate
chándasaamevá raajyaáya chándasaaM
saámraajyaaya tásya chándaaMsyabhítah-
saacayaáni yáthaa raajñó 'raajaano
raajakR!tah- sUtagraamaNya& evámasya
chándaaMsyabhítah- saacayaáni
3.4.1.8
na vai tadávakalpate | yacchándobhya íti
kévalaM gRhNiiyaadyátra vaa árhate pácanti
tadabhítah- saacáyo 'nvaábhaktaa
bhavantyáraajaano raajakR!tah-
sUtagraamaNya&stásmaadyátraivai&tásyai
gRhNiiyaattádeva chándaaMsyanvaábhajet
3.4.1.9
sá gRhNaati | agnéstanuúrasi víSNave
tvétyagnirvaí gaayatrii
tádgaayatriímanvaábhajati
3.4.1.10
sómasya tanuúrasi víSNave tvéti | kSatraM
vai sómah- kSatráM
triSTuptáttriSTúbhamanvaábhajati
3.4.1.11
átitheraatithyámasi víSNave tvéti | so&
'syoddhaaro yáthaa shréSThasyoddhaará
evámasyaiSá Rte chándobhyah-
3.4.1.12
shyenaáya tvaa somabhR!te víSNave tvéti |
tádgaayatriímanvaábhajati saa
yádgaayatrií shyenó bhUtvaá divah-
sómamaaharattena saá shyenáh
somabhRtténaivai&naametádviirye&Na
dvitiíyamanvaábhajati
3.4.1.13
agnáye tvaa raayaspoSade víSNave tvéti |
pashávo vaí raayaspóSah- pashávo
jágatii tajjágatiimanvaabhajati
3.4.1.14
átha yatpáñca kR!tvo gRhNaáti |
saMvatsarásammito vaí yajñah- páñca
vaá Rtávah- saMvatsarásya tám
pañcábhiraapnoti tásmaatpáñca kR!tvo
gRhNaatyátha yadvíSNave tvaa víSnave tvéti
gRhNaáti víSNave hí gRhNaáti yó
yajñaáya gRhNaáti
3.4.1.15
navakapaalah- puroDaásho bhavati | shíro vaí
yajñásyaatithyaM návaakSaraa vaí
gaayatrya&STau taáni yaányanvaáha
praNavó navamáh pUrvaardho vaí
yajñásya gaayatrií pUrvaardhé eSá
yajñásya tásmaannávakapaalah-
puroDaásho bhavati
3.4.1.16
kaarSmaryamáyaah- paridháyah- | devaá ha
vaá etaM vánaspátiSu raakSoghnáM
dadRshuryátkaarSmáryaM shíro vaí
yajñásyaatithyaM nechíro yajñásya
naaSTraa rákSaaMsi hinásanníti
tásmaatkaarSmaryamáyaah- paridháyo bhavanti
3.4.1.17
aáshvavaalah- prastaráh- | yajñó ha
devebhyó 'pacakraama só 'shvo bhUtvaa
páraaN^aávavarta tásya devaá anuhaáya
vaálaanabhípedustaanaálulupustaánaalúpya
saardháM saMnyaa&sustáta etaa óSadhayah-
sámabhavanyádashvavaalaah- shíro vaí
yajñásyaatithyáM jaghanaardho vaálaa
ubhayáta evai&tádyajñam párigRhNaati
yadaáshvavaalaah- prastaro bhávati
3.4.1.18
aikSavyau& vídhRtii | nédbarhíshca
prastaráshca saMlúbhyaata ityáthotpUyaájyaM
sárvaaNyevá caturgRhiitaanyaájyaani gRhNaati na
hyátraanuyaajaa bhávanti
3.4.1.19
aasaádya haviíMSyagním manthati | shiro vaí
yajñásyaatithyáM janáyanti vaá
enametadyanmánthanti shiirSato vaa ágre
jaáyamaano jaayate shiirSatá
evai&tádágre yajñáM janayatyagnirvai
sarvaa devátaa agnau hi sárvaabhyo devátaabhyo
júhvati shíro vaí
yajñásyaatithyáM shiirSatá
evai&tádyajñaM sárvaabhirdevátaabhih-
sámardhayati tásmaadagním manthati
3.4.1.20
so 'dhimánthanaM shákalamaádatte |
agnérjanítramasiityátra hya&gnirjaáyate
tásmaadaahaagnérjanítramasiíti
3.4.1.átha darbhataruNake nídadhaati | vR!SaNau stha
íti tadyaáveve&mau striyaí
saakaMjaávetaávevai&taú
3.4.1.21
áthaadharaaraNiM nídadhaati |
urváshyasiityáthottaraaraNyaa&jyavilaápaniimúpaspRshatyaayúrasiíti
taámabhinídadhaati purUrávaa
asiítyurváshii vaá apsaraáh-
purUrávaah pátirátha
yattásmaanmithunaadájaayata
tádaayúrevámevai&Sá
etásmanmithunaádyajñáM
janayatyáthaahaagnáye
mathyámaanaayaánubrUhiíti
3.4.1.22
sá manthati | gaayatréNa tvaa chándasaa
manthaami traíSTubhena tvaa chándasaa manthaami
jaágatena tvaa chándasaa maanthaamiíti taM vai
chándobhireva mánthati chándaaMsi
mathyámaanaayaánvaaha
chándaaMsyevai&tádyajñámanvaáyaatayati
yáthaamúmaadityáM rashmáyo
jaataayaánubrUhiítyaaha yadaa jaáyate
prahriyámaaNaayétyanupraháran
3.4.1.23
so 'nupráharati | bhávataM nah-
sámanasau sácetasaavarepásau maá
yajñáM hiMsiSTam maá yajñápatiM
jaatavedasau shivaú bhavatamadyá na íti
shaántimevaa&bhyaametádvadati yáthaa
naa&nyo 'nyáM hiMsyaátaam
3.4.1.24
átha sruvéNopahatyaájyam |
agnímabhíjuhotyagnaávagníshcarati
práviSTa R!SiiNaam putró abhishastipaávaa
sá nah- syonáh- suyájaa yajehá
devébhyo havyaM
sádamáprayuchantsvaahetyaáhutyai vaá
etámajiijanata
támetayaáhutyaapraiSiittásmaadevámabhíjuhoti
3.4.1.25
tadíDaantam bhavati | naa&nuyaajaányajanti
shíro vaí yajñásyaatithyám pUrvaardho
vai shírah-
pUrvaardhámevai&tádyajñásyaabhisáMskaroti
sa yáddhaanuyaajaanyájedyáthaa shiirSatáh-
paryaahR!tya paádau pratidadhyaádevaM
tattásmaadíDaantaM bhavati
naa&nuyaajaányajanti
3.4.2.1
aatithyéna vaí devaá iSTvaá |
taántsamádavindatté caturdhaa
vya&dravannanyo& 'nyásya shriyaa
átiSThamaanaa agnirvásubhih- somo rudrairváruNa
aadityairíndro
marúdbhirbR!haspátirvíshvairdevairítyu
haíka aahureté ha tve&va te víshve devaa ye
té caturdhaa
vyádravaMstaanvídrutaanasurarakSaányanuvyáveyuh-
3.4.2.2
té 'viduh- | paápiiyaaMso vaí bhavaamo
'surarakSasaáni vaí no
'nuvyávaagurdviSádbhyo vaí radhyaamo
hánta saMjaanaámahaa ékasya shriyaí
tiSThaamahaa íti tá indrásya shriyaá
atiSThanta tásmaadaahuríndrah- sárvaa
devátaa índrashreSThaa devaa íti
3.4.2.3
tásmaadu ha na svaá Rtiiyeran | yá eSaam
parastaraámiva bhávati sá enaananuvyávaiti
té priyáM dviSataáM kurvánti
dviSádbhyo radhyanti tásmaanna&
'rtiiyerantsa yó haiváM vidvaanna&
'rtiiyaté 'priyaM dviSataáM
karóti ná dvipádbhyo radhyati
tásmaanna& 'rtiiyeta
3.4.2.4
té hocuh- | hántedaM táthaa karávaamahai
yáthaa na
idámaapradivámevaa&jaryamásadíti
3.4.2.5
té devaáh- | júSTaastanuúh- priyaáNi
dhaámaani saardháM samávadadire té
hocureténa nah- sa naánaasadeténa
víSvaN^yó na etádatikraámaadíti
kásyopadraSTuríti tánUnápturevá
shaakvarasyéti yo vaá ayám eSa
tánUnápaachaakvarah- so& 'yám
prajaánaamupadraSTaa práviSTastaávimaú
praaNodaanau
3.4.2.6
tásmaadaahuh- | máno devaá
manuSya&syaájaanantiíti mánasaa saMkalpayati
tátpraaNamápipadyate praaNo vaátaM vaáto
devébhya aácaSTe yáthaa púruSasya
mánah-
3.4.2.7
tásmaadetadR!SiNaabhyánUktam | mánasaa
sáMkalpayati tadvaátamápigachati vaáto
devébhya aácaSTe yáthaa puruSa te mána
íti
3.4.2.8
té devaáh- | júSTaastanuúh- priyaáNi
dhaámaani saardháM samávadadire té
hocureténa nah- sa naánaasadeténa
víSvaN^yó na etádatikraámaadíti
táddevaá ápyetárhi naátikraamanti ke
hi syuryádatikraámeyuránRtaM hi
vádeyurékaM ha vaí devaá vratáM
caranti satyámeva tásmaadeSaaM jitámanapajayyaM
tásmaadyásha eváM ha vaá asya
jitámanapajayyámevaM yásho bhavati yá
eváM vidvaántsatyaM vádati
tádetáttaanUnaptráM nidaánena
3.4.2.9
té devaáh- | júSTaastanuúh- priyaáNi
dhaámaani saardháM samávadadiré
'thaita aájyaanyevá gRhNaanaa
júSTaastanuúh- priyaáNi dhaámaani
saardháM samávadyante tásmaadu ha na
sárveNeva samabhyáveyaannénme
júSTaastanva&h- priyaáNi dhaámaani
saardháM samabhyavaáyaaníti yéno ha
samabhyaveyaannaa&smai druhyedidaM hyaa&hurna
sátaanunaptriNe drogdhávyamíti
3.4.2.10
athaáto gRhNaátyevá | aápataye tvaa
páripataye gRhNaamiíti yo vaá ayam pávata
eSa aá ca pátati pári ca patatyetásmaa u
hí gRhNaáti tásmaadaahaápataye tvaa
páripataye gRhNaamiíti
3.4.2.11
tánUnáptre shaakvaraayéti | yo vaá ayam
pávata eSa tánUtáptaa shaakvará
etásmaa u hí gRhNaáti tásmaadaaha
tánUnaptre shaakvaraayéti
3.4.2.12
shákvana ójiSThaayéti | eSa vai
shakvaújiSTha etásmaa u hí gRhNaáti
tásmaadaaha shákvana ójiSThaayéti
3.4.2.13
athaátah- samávamRshantyeva& | etáddha devaa
bhuúyah- sámaamira ittháM nah- so&
'múthaasadyó na
etádatikraámaadíti tátho evai&tá
etatsámamanta ittháM nah- so&
'múthaasadyó na
etádatikraámaadíti
3.4.2.14
té samávamRshanti |
ánaadhRSTamasyanaadhRSyáM devaánaamója
ityánaadhRSTaa hí devaa aásannanaadhRSyaáh-
saha sántah- samaanaM vádantah- samaanáM
dadhraaNaá devaánaamója íti devaánaaM
vai júSTaastanva&h- priyaáNi
dhaámaanyánabhishastyabhishastipaá
anabhishastenyamíti sárvaaM hí devaá
abhíshastiM tiirNaa áñjasaa
satyamúpageSamíti satyáM vadaani
medamátikramiSamítyevai&tádaaha svité
maa dhaa íti svite hi táddevaa
aatmaánamádadhata
yátsatyamávadanyátsatyamákurvastásmaadaaha
svité maa dhaa íti
3.4.2.15
átha yaastáddevaáh- | júSTaastanuúh-
priyaáNi dhaámaani saardháM samavadadire
tadíndre saMnya&dadhataiSa vaa índro yá eSa
tápati ná ha vaá eSó 'gre tataapa
yáthaa haivai&dámanyátkRSNámeváM
haivaa&sa ténaivai&tádviirye&Na tapati
tásmaadyádi bahávo diíkSerangRhápataya
evá vratámabhyutsícya práyacheyuh- sa hi
téSaamindrabhaajanam bhávati yádyu
dákSiNaavataa diíkSeta yájamaanaayaivá
vratámabhyutsícya práyacheyuridaM
hyaa&huríndro yájamaana íti
3.4.2.16
átha yaastáddevaáh- | júSTaastanuúh-
priyaáNi dhaámaani saardháM samavadadire
tátsaardhaM sáMjaghne
tatsaámaabhavattásmaadaahuh- satyaM saáma
devajaM saaméti
3.4.3.1
aatithyéna vaí devaá iSTvaá |
taántsamádavindatté taanUnaptraih-
sámashaamyaMstá etásya
praáyashcittimaichanyádanyo& 'nyám
paapamávadannaáha
puraa&vabhRthaatpúnardiikSaámavaákalpayaMstá
etaámavaantaraáM diikSaámapashyan
3.4.3.2
te 'gnínaiva tvácaM vipályaaN^gayanta |
tápo vaá agnistápo diikSaa
tádavaantaraáM
diikSaamúpaayaMstadyádavaantaraáM
diikSaámupaáyaMstásmaadavaantaradiikSaá
saMtaraámaN^guliiraáñcanta saMtaraam
mékhalaam páryastaamevai&naametátsatiim
páryaasyanta tátho evai&Sá etadyadátah-
praaciínamavratyáM vaa karótyavratyám vaa
vádati tásyaivai&tatpraáyashcittiM kurute
3.4.3.3
so 'gnínaiva tvácaM vipályaN^gayate |
tápo vaá agnistápo diikSaa
tádavaantaraáM diikSaamúpaiti
saMtaraámaN^gúliirácate saMtaraam mékhalaam
páryastaamevai&naametátsatiim páryasyate
prajaámu haiva táddevaa úpaayan
3.4.3.4
te 'gnínaiva tváca vipályaaN^gayanta |
agnirvaí mithunásya kartaá prajanayitaa
tátprajaamúpaayantsaMtaraámaN^gúliiraáñcanta
saMtaraam mékhalaaM
tátprajaámaatmánnakurvata tátho
evai&Sá etátprajaámevopaiti
3.4.3.5
so 'gnínaiva tvácaM vipályaN^gayate |
agnirvaí mithunásya kartaá prajanayitaa
tátprajaamúpaiti
saMtaraámaN^gúliirácate saMtaraam mékhalaaM
tátprajaámaatmánkurute
3.4.3.6
devaánaamu ha sma diikSitaánaam | yáh-
samiddhaaró vaa svaadhyaayáM vaa visRjáte
táM ha smétarasyaivétaraM
rUpeNétarasyétaramasurarakSasaáni jighaaMsanti
té ha paapaM vádanta upasaméyuríti vai maaM
tvamácikiirSiiríti
maajighaaMsiirítyagnírhaiva táthaa
naa&nyámuvaádaagniM táthaa
naa&nyáh-
3.4.3.7
té hocuh- | ápiitthaM tvaámagne
'vaadiSUríti nai&vaa&hámanyaM na
maámanya íti
3.4.3.8
te 'viduh- | ayaM vaí no vírakSastamó
'syaivá rUpámasaama téna
rákSaaMsyatimokSyaámahe téna svargáM lokaM
sámashnuviSyaamaha íti te&
'gnírevá rUpamabhavaMsténa
rákSaaMsyatyámucyanta téna svargáM lokaM
sámaashnuvata tátho evai&Sá
etádagnérevá rUpam bhavati téna
rákSaaMsyatimucyate téna svargáM lokaM
sámashnute sa vaí
samídhamevaa&bhyaadádhadavaantaradiikSaamúpaiti
3.4.3.9
sá samídhámabhyaádadhaati | ágne
vratapaastvé vratapaa ítyagnirhí devaánaaM
vratápatistásmaadaahaagne vratapaastvé vratapaa
íti yaa táva tanuúriyaM saa máyi yo&
máma tanuúreSaa saa tváyi sahá nau
vratapate vrataaniíti tádagninaa tvácaM
vipályaN^gayaté 'nu me diikSaáM
diikSaapatirmányataamánu tápastapaspatiríti
tádavaantaraáM diikSaamúpaiti
saMtaraámaN^gúliirácate saMtaraam mékhalaam
páryastaamevai&tátsatiim páryasyate
3.4.3.10
áthainamáto mádantiibhirúpacaranti |
tápo vaá agnistápo
mádantyastásmaadenam mádantiibhirúpacaranti
3.4.3.11
átha mádantiibhirupaspR!shya |
raájaanamaápyaayayanti
tadyanmádantiirupaspR!shya
raájaanamaapyaayáyanti vájro vaa aájyaM
rétah- sómo nedvájreNaájyena rétah-
sómaM hinásaaméti
tásmaanmádantiirupaspR!shya
raájaanamaápyaayayanti
3.4.3.12
tádaahuh- | yásmaa etádaapyaáyanaM
kriyáta aatithyaM sómaaya támevaágra
aápyaayayeyuráthaavaantaradiikSaamátha
taanUnaptraaNiíti tádu táthaa ná
kuryaadyajñásya vaá evaM karmaátra vaá
enaantsamádavindatté saMshamámeva
puúrvamúpaayannáthaavaantaradiikSaamáthaapyaáyanam
3.4.3.13
tadyádaapyaayayanti | devo vai sómo divi hi sómo
vRtro vai sóma aasiittásyaitacháriiraM
yádgiráyo yadáshmaanastádeSo&shaanaa
naamaúSadhirjaayata íti ha smaaha
shvetáketuraúddaalakistaámetádaahR!tyaabhíSuNvanti
taáM
diikSopasádbhistaanUnaptraíraapyaáyanena
sómaM kurvantiíti tátho evai&naameSá
etáddiikSopasádbhistaanUnaptraíraapyaáyanena
sómaM karoti
3.4.3.14
mádhu saaraghamíti vaá aahuh- | yajñó
ha vai mádhu saaraghamáthaitá evá
sarágho madhukR!to yádRtvíjastadyáthaa
mádhu madhukR!ta
aapyaayáyeyurevámevai&tádyajñamaápyaayayanti
3.4.3.15
yajñéna vaí devaáh- | imaaM jítiM
jigyuryai&SaamiyaM jítisté hocuh- katháM na
idám manuSyai&ranabhyaarohyáM syaadíti
té yajñásya rásaM dhiitvaa yáthaa
mádhu madhukR!to nirdháyeyurvidúhya yajñaM
yuúpena yopayitvaá tiro&
'bhavannátha
yádenenaáyopayaMstásmaadyuúpo naáma
3.4.3.16
tadvaa R!SiiNaamánushrutamaasa | té yajñaM
sámabharanyáthaayáM yajñah- sámbhRta
evaM vaá eSá yajñaM sámbharati yo
diíkSate vaagvaí yajñastadyádevaátra
yajñásya nírdhiitaM yadvídugdhaM
tádevai&tatpúnaraápyaayayati
3.4.3.17
te vai SáDbhUtvaápyaayayanti | SaDvaá Rtáva
Rtáva evai&tádbhUtvaápyaayayanti
3.4.3.18
ta aápyaayayanti | aMshuraMshuSTe deva
somaápyaayataamíti
tádasyaaMshúmaMshumevaápyaayayantiíndraayaikadhanavída
itiíndro vaí yajñásya devátaa
tásmaadaahéndraayétyekadhanavída iti
shatáMshataM ha sma vaá eSá
devaanpratyékaika evaaMshurékadhanaanaápyaayate
dáshadasha vaa túbhyamíndrah- pyaáyataamaa
tvamíndraaya pyaayasvetiíndro vaí
yajñásya devátaa saa yai&va
yajñásya devátaa
taámevai&tadaápyaayayatyaa tvamíndraaya
pyaayasvéti tádetásminnaapyaáyanaM
dadhaatyaápyaayayaasmaantsákhiintsanyaa
medhayéti sa yátsanóti tattádaaha
yátsanyetyátha yádanubrUte tádu
tádaaha yánmaghayéti svasti te deva soma
satyaámashiiyetyékaa vaá
etéSaamaashiírbhavatyRtvíjaaM ca
yájamaanasya ca yajñásyodR!caM gacheméti
yajñásyodR!caM gachaaniítyevai&tádaaha
3.4.3.19
átha prastare níhnuvate | uttaratáupacaaro
vaí yajñó
'thaitáddakSiNe&vaanvityaápyaayayantyagnirvaí
yajñastádyajñám pRSThatáh- kurvanti
tánmithyaákurvanti devébhya aávRshcyante
yajño vaí prastarastádyajñam
púnaraárabhante tásyo haiSaa
praáyashcittistátho haiSaametanná
mithyaákRtam bhávati ná devébhya
aávRshcyante tásmaatprastare níhnuvate
3.4.3.20
tádaahuh- | akté nihnuviiraanánaktaa
ityánakte haiva níhnuviirannanupraháraNaM
hye&vaa&ktásya
3.4.3.21
te níhnuvate | éSTaa raáyah- pre&Se
bhágaaya RtámRtavaadíbhya íti satyáM
satyavaadíbhya ítyaivai&tádaaha námo
dyaávaapRthiviíbhyaamíti tádaabhyaaM
dyaávaapRthiviíbhyaaM níhnuvate yáyoridaM
sárvamádhi
3.4.3.22
áthaaha samullúpya prastarám |
ágniinmádantyaapaaíti
mádantiítyagniídaaha
taábhirehiítyupáryuparyagnimátiharati sa
yannaa&nupraháratyeténa hyáta
Urdhvaanyáhaani pracariSyanbhávatyátha
yádupáryuparyagnímatihárati
tádevaa&syaanuprahRtabhaajanám bhavati
támagniídhe práyachati
támagniinnídadhaati