1.1.1.1
vratamúpaiSyan | ántareNaahavaniíyaM
ca gaárhapatyaM ca praaN^ tíSThannapa
úpaspRshati tadyádapá
upaspRshátyamedhyo vai púruSo
yadánRtaM vádati téna
puútirantarato médhyaa vaa aápo
médhyo bhUtvaá
vratamúpaayaaniíti pavítraM vaa
aápah- pavítrapUto
vratamúpaayaaniíti tásmaadvaá
apa úpaspRshati
1.1.1.2
so 'gnímevaa&bhiíkSamaaNo
vratamúpaiti | ágne vratapate vratáM
cariSyaami táchakeyaM tánme
raadhyataamítyagnirvaí devaánaaM
vratápatistásmaa
evaítatpraáha vratáM cariSyaami
tácchakeyaM tánme raadhyataamíti
naátra tiróhitamivaasti
1.1.1.3
átha sáMsthite vísRjate |
ágne vratapate vratámacaariSaM taadashakam
tánme raadhiityáshakadye&tadyó
yajñásya
saMsthaamágannáraadhi hya&smai yó
yajñásya saMsthaamáganneténa
nve&va bhuúyiSThaa iva
vratamúpayantyanéna tve&vópeyaat
1.1.1.4
dvayaM vaá idaM ná tRtiíyamasti |
satyáM caivaánRtaM ca
satyámevá devaa ánRtam manuSyaa&
idámahamánRtaatsatyamúpaimiíti
tánmanuSye&bhyo devaanúpaiti
1.1.1.5
sa vaí satyámevá vadet |
etaddhavaí devaá vratáM caranti
yátsatyaM tásmaatte yásho
yásho ha bhavati yá eváM
vidvaáMtsatyaMvádati
1.1.1.6
átha sáMsthite vísRjate |
idámahaM yá evaásmi so&
'smiityámaanuSa iva vaá
etádbhavati yádvratamupaíti na hi
tádavakálpate
yádbrUyaádidámaháM
satyaadánRtamúpaimiíti tádu
khálu púnarmaanuSó bhavati
tásmaadidámahaM yá evaásmi
so& 'smiítyeváM vrataM
vísRjeta
1.1.1.6
athaáto 'shanaanashanásyaiva |
táduhaáSaaDhah- saavayaso
'nashanamevá vratám mene máno
ha vaí devaá manuSya&syaájaananti
tá enametádvratámupayántaM
viduh- praatárno yakSyata iti te& 'sya
víshve devaá gRhaanaágachanti te&
'sya gRheSuúpavasanti sá upavasathah-
1.1.1.7
tannve&vaánavakLptam | yó
manuSye&Svánashnatsu puúrvo
'shniiyaadátha kímu yó
deveSvánashnatsu puúrvo
'shniiyaattásmaadu nai&vaa&shniiyaat
1.1.1.8
tádu hovaaca yaájñavalkyah- |
yádi naa&shnaáti pitRdevátyo
bhavati yádyu ashnaáti
devaanátyashnaatiíti sa
yádevaa&shitamánashitaM
tádashniiyaadíti yásya vaí
havirná gRhNánti
tádashitamánashitaM sa
yádashnaáti tenaápitRdevatyo bhavati
yádyu tádashnaáti yásya
havirná gRhNánti téno
devaannaátyashnaati
1.1.1.9
sa vaá aaraNyámevaa&shniiyaat |
yaá vaaraNyaa óSadhayo yádvaa
vRkSya&M tádu ha smaahaápi
bárkurvaarSNo maásaanme pacata na vaá
etésaaM havirgRhNantiíti tádu
táthaa ná
kuryaadvriihiyaváyorvaá etádupajaM
yáchamiidhaanyaM
tádvriihiyavaávevai&téna
bhuúyaaMsau karoti
tásmaadaaraNyámevaáshniiyaat
1.1.1.10
sá aahavaniiyaagaaré vaitaaM raátriiM
sháyiita | gaarhapatyaagaaré vaa
devaanvaá eSá upaavartate yó
vratámupaíti sa
yaánevo&paavárttate
téSaamevai&tanmádhye shete
'dháh- shayiitaadhástaadiva hi
shréyasa upacaarah-
1.1.1.11
sa vaí praatárapá evá |
prathaména kármaNaabhípadyate
'pah- práNayati yajñovaa aápo
yajñámevai&tátprathaména
kármaNaabhípadyate taah- práNayati
yajñámevai&tadvítanoti
1.1.1.12
sa práNayati | kástvaa yunakti sá tvaa
yunakti kásmai tvaa yunakti tásmai tvaa
yunaktiítyetaábhirániruktaabhirvyaáhRtibhiránirukto
vaí prajaápatih
prajaápatiryajñastátprajaápatimevai&tádyajñáM
yunakti
1.1.1.13
yádvevaa&páh- praNáyati |
adbhirvaá idaM sárvamaaptaM
tátprathaménaivai&tatkármaNaa
sárvamaapnoti
1.1.1.14
yádvevaa&syaátra | hótaa
vaadhvaryúrvaa brahmaa vaágniidhro vaa
sváyaM vaa yájamaano
naa&bhyaapáyati
tádevaa&syaiténa
sárvamaaptám bhavati
1.1.1.15
yádvevaa&páh- praNáyati |
devaánha vaí yajñéna
yájamaanaaMstaánasurarakSasaáni
rarakSurná yakSyadhva íti
tadyadárakSaMstásmaadrákSaaMsi
1.1.1.16
táto devaá etaM vájraM dadRshuh- |
yádapo vájro vaa aápo vájro
hi vaa aápastásmaadyénaitaa
yánti nimnáM kurvanti
yátropatíSThante nírdahanti
tatá etaM
vájramúdayachaMstasyaábhaye
'naaSTré nivaaté
yajñámatanvata tátho
evai&sá etaM vájramúdyachati
tasyaábhaye 'naaSTré nivaaté
yajñáM tanute tásmaadapah-
práNayati
1.1.1.17
taá utsicyóttareNa gaárhapatyaM
saadayati | yóSaa vaa aápo
vR!SaagnírgRhaa vai
gaárhapatyastádgRhéSvevai&tánmithunám
prajánanaM kriyate vájraM vaá eSa
udyachati yo& 'páh- praNáyati yo
vaa ápratiSThito vájramudyachati nai&naM
shaknotyúdyantuM sáM hainaM shRNaati
1.1.1.18
sa yadgaárhapatye saadayati | gRhaa vai gaarhapatyo
gRhaa vaí pratiSThaáyaam pratitiSThati
tátho hainameSa vájro ná hinasti
tásmaadgaárhapatye saadayati
1.1.1.19
taa úttareNaahavaniíyam práNayati |
yóSaa vaa aápo
vRbSaagni&rmithunámevai&tatprajánanaM
kriyata evámiva hí mithunáM
kLptámuttarato hi strii
púmaaMsamupashéte
1.1.1.20
taa naántareNa sáMcareyuh- |
nénmithunáM
caryámaaNamántareNa
saMcáraaníti taa naa&tihR!tya
saadáyenno& ánaaptaah- saadayetsa
yádatihR!tya saadáyedásti vaá
agnéshcaapaáM ca víbhraatRvyamiva sa
yátheva ha tádagnerbhávati
yátraasyaápa upaspRshántyagnau
haádhi bhraátRvyaM
vardhayedyádatihRtya saadáyedyádya
ánaaptaah- saadáyenno& haabhistaM
kaámamabhyaa&payedyásmai kaámaaya
praNiiyánte tásmaadu
samprátyevóttareNaahavaniíyam
práNayati
1.1.1.21
átha tR!Naih- páristRNaati | dvandvam
paátraaNyudaáharati shuúrpaM
caagnihotrahavaNiiM ca sphyáM ca kapaálaanica
shámyaaM cakRSNaajináM colUkhalamusalé
dRSadupala taddásha dáshaakSaraa vaí
viraáDviraaDvaí
yajñastádviraájamevaitádyajñámabhisámpaadayatyátha
yáddvandváM dvandvaM vaí viirya&M
yadaa vai dvaú saM rábhete átha
tádviirya&m bhavati dvandvaM vaí
mithunám prajánanam
mithunámevai&tátprajánanaM kriyate
1.1.2.1
átha shuúrpaM caagnihotrahávaNiiM
caádatte | kármaNo vaaM véSaaya
vaamíti yajño vai kárma
yajñaáya hi tásmaadaaha
kármaNo vaamíti véSaaya
vaamíti véveSTiiva hí yajñam
1.1.2.2
átha vaácaM yachati | vaagvái
yajñó 'vikSubdho
yajñáM tanavaa ityátha
prátapati prátyuSTaM rákSah-
prátyuSTaa áraatayo níSTaptaM
rákSo níSTaptaa áraataya íti
vaa
1.1.2.3
devaá ha vaí yajñáM
tanvaanaah- | te& 'surarakSasébhya
aasaN^gaádbibhayaáñcakrustádyajñamukhaádevai&tánnaaSTraa
rákSaaMsyató 'pahanti
1.1.2.4
átha praíti |
urva&ntárikSamánvemiítyantárikSaM
vaa ánu
rákSashcaratyamUlámubhayátah-
párichinnaM yáthaayam púruSo
'mUlá ubhayátah- párichinno
'ntárikSamanucárati
tadbráhmaNaívaitádantarikSamabha&yamanaaSTráM
kurute
1.1.2.5
sa vaa ánasa evá gRhNiiyaat | áno ha
vaa ágre pashce&va vaá idaM
yáchaalaM sa yadevaágre
tátkaravaaNíti tásmaadánasa
evá gRhNiiyaat
1.1.2.6
bhUmaa vaa ánah- | bhUmaa hi vaa
ánastásmaadyadaá bahu
bhávatyanovaahya&mabhUdítyaahustádbhUmaánamevai&tadúpaiti
tásmaadánasa evá gRhNiiyaat
1.1.2.8
yajño vasánti ná kauSTásya
ná kumbhyai bhástraayai ha smárSayo
gR!hNanti tadvR!Siinprati bhástraayai
yájUMSyaasustaányetárhi
praákRtaani yajñaadyajñaM
nírmimaa íti tásmaadánasa
evágRhNiiyaat
1.1.2.9
uto& paatryaí gRaámu
tárhyavástadupóhya
gRhNiiyaadyáto yunájaama táto
vímuñccanti
1.1.2.10
tásya vaá etasyaánasah- |
agníreva dhuúragnirhi vai dhUrátha
yá enadváhantyagnídagdhamivaiSaaM
váham bhavatyátha
yájjaghánena kastambhiim prá ugaM
védirevaa&sya saá niiDá
evá havirdhaánam
1.1.2.11
sa dhúramabhímRshati | dhuúrasi
dhuúrva dhuúrvantaM dhuúrva taM
yo& 'smaandhuúrvati táM
dhUrvayáM vayaM dhuúrvaama
ítyagnirvaá eSa
dhúryastámetádatyeSyánbhavati
havírgrahiSyaMstásmaaevai&taanníhnute
tátho haitameSo&
'tiyántamagnirdhúryo ná
hinasti
1.1.2.12
táddha smaitadaáruNiraaha | adharmaasasho
vaá aháM
sapátnaandhUrvaamiítyetáddha sma sa
tada&bhyaaha
1.1.2.13
átha jaghánena
kastambhiímiiSaámabhimR!shya japati |
devaánaamasi váhnitamaM sásnitamam
pápritamaM júSTatamaM devahuútamam
|áhrutamasi havirdhaánaM dR!Mhasva maá
hvaarityána
evai&tadúpastautyúpastutaadraatámanaso
havírgRhNaaniíti maá te
yajñápatirhvaarSiidíti
yájamaano vaí
yajñápatistadyájamaanaayaivai&taduhvalaamaáshaaste
1.1.2.14
athaákramate | víSNustvaa kramataamíti
yajño vai víSNuh- sá devébhya
imaaM víkraantiM vícakrame yai&SaamiyaM
víkraantiridámevá prathaména
padéna
paspaaraáthedámantárikSaM
dvitiíyena
dívamuttaménaitaámvevai&Sá
etásmai víSNuryajño
víkraantiM víkramate
1.1.2.15
átha prékSate | uru
vaátaayéti praaNo vai
vaátastadbráhmaNaiv
aitátpraaNaáya
vaátaayorugaayáM kurute
1.1.2.16
athaápaasyati | ápahataM rákSa
íti yadyátra kíñcidaapannam
bhávati yádyu naa&bhye&vá
mRshettánnaaSTraá evai&tadrákSaaM
syató 'pahanti
1.1.2.17
áthaabhípadyate | yáchantaam
pañcáti páñca vaá
imaá aN^gúlayah- paáN^kto vaí
yajñastádyajñámevai&tadátra
dadhaati
1.1.2.18
átha gRhNaati | devásya tvaa savitúh-
prasave& 'shvínorbaahúbhyaam pUSNo
hástaabhyaam agnáye júSTaM
gRhNaamiíti savitaa vaí devaánaam
prasavitaa tátsavitR!prasUta
evai&tádgRhNaatyashvínorbaahúbhyaamítyashvínaavadhvaryuú
pUSNo hástaabhyaamíti pUSaá
bhaagadughó 'shanam
paaNíbhyaamupanidhaataá satyáM devaa
ántammanuSyaa&státsatyénaivai&tádgRhNaati
1.1.2.19
átha devátaayaa aádishati |
sárvaa ha vaí devátaa
adhvaryúM
havírgRhiiSyántamúpatiSThante
máma naáma grahiiSyati máma
naáma grahiiSyatiíti taábhya
evai&tátsahá satiibhyó
'samadaM karoti
1.1.2.20
yádvevá devátaayaa aadisháti
| yaávatiibhyo ha vaí devátaabhyo
haviíMSi gRhyánta R:Námu haiva
taasténa manyante yádasmai taMkaámaM
samardháyeyuryatkaamyaá gRhN aáti
tásmaadvaí devátaay:
aádishatyevámevá yathaapUrváM
haviíMSi gRhiitvaa
1.1.2.21
áthaabhímRshati | bhUtaáya tvaa
naáraataya íti tadyáta evá
gRhNaáti
tádevai&tatpúnaraápyaayayati
1.1.2.22
átha praaN^prékSate |
sva&rabhivíkhyeSamíti párivRtamiva
vaá etadáno bhavati
tádasyaitaccákSuh- paapmágRhiitamiva
bhavati yajño vai sva&ráhardevaah-
suúryastatsva&revai&tadáto
bhivípashyati
1.1.2.23
athaávarohati | dR!MhantaaM dúryaah-
pRthivyaamíti gRhaa vai dúryaasté
hetá iishvaró gRhaa yájamaanasya
yo& 'syaiSo&
'dhvaryúryajñéna
cárati tám prayántamánu
prácyotostásyeshvarah- kúlaM
víkSobdhostaánevai&tádasyaám
pRthivyaáM dRMhati táthaa
naa&nuprácyavante táthaa na
víkSobhante tásmaadaaha dR!MhantaaM
dúryaah- pRthivyaamityátha
praítyurva&ntárikSamánvemiíti
so& 'saáveva bándhuh-
1.1.2.24
sa yásya gaárhapatye haviíMSi
shrapáyanti | gaárhapatye tásya
paátraaNi sáMsaadayanti jagháneno
tárhi gaárhapatyaM
saadayedyásyaahavaniíye haviíMSi
shrapáyantyaahavaniíye tásya
paátraaNi sáMsaadayanti jagháneno
tárhyaahavaniíyaM
saadayetpRthivyaástvaa naábhau
saadayaamiíti mádhyaM vai
naábhirmádhyamábhayaM
tásmaadaaha pRthivyaástvaa naábhau
saadayaamiityádityaa upástha
ítyupástha ivainadabhaarSuríti
vaá aahuryatsúguptaM gopaayánti
tásmaadaahaádityaa upástha
ityágne havyáM rakSéti
tádagnáye
caivai&táddhavíh- paridádaati
gúptyaa asyaí ca pRthivyai
tásmaadaahaágne havyáM
rakSéti
1.1.3.1
pavítre karoti | pavítre stho
vaiSNavyaa&víti yajño vai
víSNuryajñíye stha
ítyevai&tádaaha
1.1.3.2
te vai dvé bhavatah- | ayaM vaí
pavítraM yo& 'yam pávate so&
'yaméka ivaivá pavate so&
'yam púruSe 'ntah- práviSTah-
praáN^ca pratyáN^ca taávimaú
praaNodaanau tádetásyaivaánu
maátraaM tásmaaddvé bhavatah-
1.1.3.3
átho ápi triíNi syuh- | vyaano
hí tRtiíyo dve nve&vá
bhavatastaábhyaametaah-
prókSaNiirutpuúya taábhih-
prókSati
tadyádetaábhyaamutpunaáti
1.1.3.4
vRtró ha vaá idaM sárvaM
vRtvaá shishye | yádidamántareNa
dyaávaapRthivii sa yádedaM sárvaM
vRtvaá shishye tásmaadvRtro naáma
1.1.3.5
tamíndro jaghaana | sá hatah- puútih-
sarváta evaa&po& 'bhiprá
susraava sarvátaiva hya&yáM
samudrastásmaadu haíkaa aápo
biibhatsaáñcakrire taá
upáryuparyátipupruvire 'tá
imé darbhaastaá haitaa ánaapUyitaa
aapó 'sti vaa ítaraasu sáM
sRSTamiva yádenaa vRtrah-
puútirabhipraásravattádevaa&saametaábhyaam
pavítraabhyaamápahantyátha
médhyaabhirevaa&dbhih- prókSati
tásmaadvaá
etaábhyaamútpunaati
1.1.3.6
sa útpunaati | savitúrvah- prasava
útpunaamyáchidreNa pavítreNa
suúryasya rashmíbhiríti savitaa
vaí devaánaam prasavitaa
tátsavitR!prasUta
evai&tadútpunaatyáchidreNa
pavítreNéti yo vaá ayam
pávata eSó 'chidram
pavítrameténaitádaaha
suúryasya rashmíbhirítyete
vaá utpavitaáro yatsuúryasya
rashmáyastásmaadaaha suúryasya
rashmíbhiríti
1.1.3.7
taáh- savyé paaNaú kRtvaá |
dakSiNenódiN^gayatyúpastautyevai&naa
etánmaháyatyeva déviiraapo agreguvo
agrepuva íti devyo&
hyaápastásmaadaaha déviiraapa
ítyagreguva íti taa yátsamudraM
gáchanti ténaagregúvo 'grepuva
íti taa yátprathamaah- sómasya
raájño bhakSáyanti
ténaagrepuvó 'gra
imámadyá yajñaM nayataágre
yajñápatiM sudhaátuM
yajñápatiM devayúvamíti
saadhú yajñáM saadhu
yájamaanamítyevai&tádaaha
1.1.3.8
yuSmaa índro 'vRNiita vRtratuúrya
íti | etaá u hiindró 'vRNiita
vRtréNa spárdhamaana
etaábhirhye&namáhaMstásmaadaaha
yuSmaa índro 'vRNiita vRtratuúrya
íti
1.1.3.9
yUyamíndramavRNiidhvaM vRtratuúrya íti
| etaá u hiindramávRNata vRtréNa
spárdhamaanametaábhirhye&namáhaMstásmaadaaha
yUyamíndramavRNiidhvaM vRtratuúrya
'íti
1.1.3.10
prókSitaa stheti | tádetaábhyo
níhnuté 'tha havih-
prókSatyéko vai prókSaNasya
bándhurmédhyamevai&tátkaroti
1.1.3.11
sa prókSati agnáye tvaa júSTam
prókSaamiíti tadyásyai
devátaayai havirbhávati tásyai
médhyaM karotyevámevá
yathaapUrváM haviíMSi prokSya
1.1.3.12
átha yajñapaatraáNi prókSati
| daívyaaya kármaNo shundhadhvaM
devayajyaáyaa íti daívyaaya hi
kármaNo shúndhati devayajyaáyai
yadvó 'shuddhah-
paraajaghnúridáM
vastáchundhaamiíti
tadyádevai&SaamatraáshuddhastákSaa
vaanyó vaamedhyah- káshcitparaahánti
tádevai&SaametádadbhirmédhyaM
karoti tásmaadaaha yadvó 'shuddhaah-
paraajaghnúridáM
vastáchundhaamiíti
1.1.4.1
átha kRSNaajinamaádatte |
yájñasyaivá sarvatvaáya
yajñó ha devebhyó 'pacakraama
sa kR!SNo bhUtvaá cacaara tásya devaá
anuvídya
tvácamevaa&vachaayaájahruh-
1.1.4.2
tásya yaáni shuklaáni ca
kRSNaáni ca lómaani |
taányRcaáM ca saámnaaM ca rUpaM
yaáni shuklaáni taáni
saámnaaM rUpaM yaáni kRSNaáni
taányRcaaM yádi vétarathaa
yaányevá kRSNaáni taáni
saamnaáM rUpaM yaáni shuklaáni
taányRcaaM yaányevá
babhruúNiiva háriiNi taáni
yájuSaaM rUpam
1.1.4.3
saiSaá trayií vidyaá yajñah-
| tásyaa etachílpameSa
várNastadyátkRSNaajinam bhávati
yajñasyaivá sarvatvaáya
tásmaatkRSNaajinamádhi diikSante
yajñásyaivá sarvatvaáya
tasmaadadhyavahánanamadhipéSaNam
bhavatyáskannaM havírasadíti
tadyádevaátra taNDuló vaa
piSTáM vaa
skándaattádyajñé
yajñah- prátitiSThaadíti
tasmaadadhyavahánanamadhipéSaNam bhavati
1.1.4.4
átha kRSNaajinamaádatte |
shármaasiíti cárma vaá
etatkR!SNasya tádasya tánmaanuSaM sharma
devatraa tásmaadaaha shármaasiíti
tadávadhUnotyávadhUtaM rakSó
'vadhUtaa áraataya íti
tánnaaSTraá
evai&tadrákSaMsyató
'pahantyatinátyeva
paátraaNyávadhUnoti
yadya&syaamedhyamábhUttadya&syaitádavadhUnóti
1.1.4.5
tátpratiiciínagriivamúpastRNaati |
ádityaastvágasi práti
tvaáditirvettvítiiyaM vaí
pRthivyáditistásyaa asyai
tvagyádidámasyaamádhi
kíñca
tásmaadaahaádityaastvágasiíti
práti tvaáditirvettvíti práti
hi svah- sáM jaaniite
tátsaMjñaamevai&tátkRSNaajinaáya
ca vadati nédanyo& 'nyáM
hinásaata ítyabhiníhitamevá
savyéna paaNínaa bhavati
1.1.4.6
átha
dakSiNénoluúkhalamaáharati |
nédihá puraá naaSTraa
rákSaaMsyaavishaaníti braahmaNo hi
rákSasaamapahantaa
tásmaadabhiníhitameva savyéna
paaNínaa bhávati
1.1.4.7
átholuúkhalaM nídadhaati |
ádrirasi vaanaspatyo graávaasi
pRthúbuDhna íti vaa
tadyáthaivaa&dah- sómaM raájaanaM
graávabhirabhiSuNvántyevámevai&tádulUkhalamusalaábhyaaM
dRSadupalaábhyaaM
haviryajñámabhíSuNotyádraya
íti vai téSaamékaM naáma
tásmaadaahaádrirasiíti vaanaspatya
íti vaanaspatyo hye&Sa graávaasi
pRthúbudhna íti graávaa
hye&Sá pRthúbudhno hye&Sa
práti tvaádityaastvágvettvíti
tátsaMjñaámevai&tátkRSNaajinaáya
ca vadati nédanyo& 'nyáM
hinásaata iti
1.1.4.8
átha haviraávapati |
agnéstanuúrasi vaacó
visárjanamíti yajño hi
ténaagnéstanuúrvaacó
visárjanamíti yaaM vaá amuúM
havírgrahiiSyanvaácaM
yáchatyátra vai taM vísRjate
tadyádetaamátra vaácaM
visRjáta eSa hí yajña
uluúkhale pratyáSThaadeSa hi praásaari
tásmaadaaha vaacó
visárjanamíti
1.1.4.9
sa yádidám puraá maanuSiiM
vaácaM vyaaháret | tátro
vaiSNaaviimR!caM vaa yájurvaa japedyajño vai
víSNustádyajñam
púnaraárabhate tásyo haiSaa
praáyashcittirdeváviitaye tvaa
gRhNaamiíti devaánavadítyu hí
havírgRhyate
1.1.4.10
átha músalamaádatte |
bRhádgraavaasi vaanaspatya íti
bRhádgraavaa hye&Sá vaanaspatyo hye&Sa
tadávadadhaati sá idáM
devébhyo havíh- shamiiSva sushámi
shamiiSvéti sá idáM devébhyo
havih- sáMskuru saadhusaMskRtaM
sáMskurvítyevai&tádaaha
1.1.4.11
átha haviSkR!tamúdvaadayati |
háviSkRdéhi háviSkRdehiíti
vaagvaí
haviSkRdvaácamevai&tadvísRjate
vaágu vaí
yajñastádyajñámévaitatpúnarúpahvayate
1.1.4.12
taáni vaá etaáni | catvaári
vaaca ehiíti
braahmaNasyaágahyaádravéti
vaíshyasya ca
raajanya&bandhoshcaádhaavéti
shUdrásya sa yádevá
braahmaNásya tádaahaitaddhí
yajñíyatamametádu ha vaí
vaacah- shaantátaM yadehiíti
tásmaadehiítyevá brUyaat
1.1.4.13
táddha smaitátpuraá |
jaayai&vá haviSkR!dupóttiSThati
tádidamápyetárhi yá eva
káshcopóttiSThati sa yátraiSá
haviSkR!tamudvaadáyati tadéko
dRSadupalé samaáhanti
tadyádetaamátra vaácam
pratyudvaadáyanti
1.1.4.14
mánorha vaá R:Sabhá aasa |
tásminnasuraghnií sapatnaghnii
vaakpráviSTaasa tásya ha sma
shvasáthaadraváthaadasurarakSasaáni
mRdyámaanaani yanti te haásuraah-
sámUdire paapáM vata no
'yámRSabháh- sacate kathaM
nvi&máM dabhnuyaaméti kilaataakulii
íti haasurabrahmaávaasatuh-
1.1.4.15
taú hocatuh- | shraddhaádevii vai
mánuraavaM nú vedaavéti taú
haagátyocaturmáno yaajáyaava
tvéti kenétyanénarSabheNéti
tathéti tasyaálabdhasya sa
vaagápacakraama
1.1.4.16
saa mánorevá jaayaám manaaviim
právivesha | tásyai ha sma yátra
vádantyai shRNvánti táto ha
smaivaa&surarakSasaáni mRdyámaanaani yanti
te haásuraah- sámUdira ito vaí nah-
paápiiyah- sacate bhuúyo hí maanuSii
vaagvádatiíti kilaataakulií
haivo&catuh- shraddhaádevo vai mánuraavaM
nve&vá vedaavéti taú
haagátyocaturmáno y
aajáyaava tvéti
kenétyanáyaivá jaayayéti
tathéti tásyaa aálabdhaayai saa
vaagápacakraama
1.1.4.17
saá yajna=ámevá
yajñapaátraaNi právivesha |
táto hainaaM ná shekaturnírhantuM
saiSaa&suraghnii vaagúdvadati sa yásya
haiváMvidúSa etaamátra vaácam
pratyudvaadáyanti paápiiyaaMso haivaa&sya
sapátnaa bhavanti
1.1.4.18
sá samaáhanti | kukkúTo 'si
mádhujihva íti mádhujihvo vai
sá devébhya
aásiidviSájihvó 'surebhyah- sa
yó devébhya aásiih- sána
edhiítye
vai&tádaahéSamuúrjamaávada
tváyaa vayáM saN^ghaatáM saN^ghaataM
jeSméti ná:tra tiróhitamivaasti
1.1.4.19
átha shuúrpamaádatte |
varSávRddhamasiíti varSávRddhaM
hye&tadyádi naDaánaaM yádi
veNUnaaM yádiiSiíkaaNaaM
varSámuhyevai&taá vardhayati
1.1.4.20
átha havirnírvapati | práti tvaa
varSávRddhaM vettvíti varSávRddhaa
ú hyevai&te yádi vriiháyo
yádi yávaa
varSámuhye&vai&taánvardháyati
tátsaMjñaámevai&tachuúrpaaya
ca vadati nédanyo& 'nyáM
hinásaata íti
1.1.4.21
átha níSpunaati | páraapUtaM
rákSah- páraapUtaa áraataya
ityátha
túSaanpráhantyápahataM rákSa
íti tánnaaSTraá
evai&tadrákSaaMsyató 'pahanti
1.1.4.22
athaápavinakti | vaayúrvo
vívinaktvítyayaM vaí vaayúryo
'yam pávata eSa vaá idaM
sárvaM vívinakti yádidaM
kíMca vivicyáte tádenaaneSá
evai&tad vívinaktisá yadai&tá
etátpraapnuvánti yátrainaan
adhyapavínakti
1.1.4.23
athaánumantrayate | devó vah- savitaa
híraNyapaaNih-
prátigRbhNaatvaáchidreNa paaNínaa
súpratigRhiitaa asannityátha tríh-
phaliikaroti trivRddhí yajñah-
1.1.4.24
taddhaíke devébhyah- shundhadhvaM
devébhyah- shundhadhvamíti
phaliíkurvanti tádu táthaa ná
kuryaadaádiSTaM vaá
etáddevátaayai
havírbhavatyáthaitádvaishvadeváM
karoti yadaáha devébhyah-
shundhadhvamíti tátsamádaM karoti
tásmaadu tUSNiímevá
phaliíkuryaat
1.2.1.1
sa vaí kapaálaanyevaa&nyatará
upadádhaati | dRSadupalé
anyatarastadvaá etádubháyaM
sahá kriyate
tadyádetádubháyaM sahá
kriyáte
1.2.1.2
shíro ha vaá
etádyajñásya
yátpuroDaáshah- sa
gaányeve&maáni shiirSNáh-
kapaálaanyetaányevaa&sya
kapaálaani mastíSka evá
piSTaáni tadvaá
etadékamáN^gamékaM saha karavaava
samaanáM karavaavéti
tásmaadvaá etádubháyaM
sahá kriyate
1.2.1.3
sa yáh- kapaálaanyupadádhaati |
sá upaveSamaádatte dhRSTirasiíti sa
yádenenaagníM
dhR!SNívopacárati téna
dhR!STirátha yádenena yajñá
upaalábhata úpeva vaá
enenaitádveSTi tásmaadupaveSo naáma
1.2.1.4
téna praacó 'N^gaaraanúdUhati
| ápaagne agnímaamaádaM jahi
níSkravyaádaM sedhétyayaM vaá
aamaadyénedám manuSyaa&h-
paktvaa&shnantyátha yéna púruSaM
dáhanti sá
kravyaádetaávevai&tádubhaávató
'pahanti
1.2.1.5
athaáN^gaaramaáskauti | aá
devayájaM vahéti yó devayaaT tasmin
haviíMSi shrapayaama
tásminyajñáM tanavaamahaa íti
tásmaadvaaaáskauti
1.2.1.6
tám madhyaména
kapaálenaabhyúpadadhaati | devaá ha
vaí yajñáMtanvaanaaste&
'surarakSasébhya
aasaN^gaádbibhayaáMcakrurnenno
'dhástaannaaSTraa
rákSaaMsyupottíSThaanítyágnirhi
rákSasaamapahantaa
tásmaadevamúpadadhaati
tadyádeSá eva bhávati
naa&nyá eSa hi yájuSkRto
médhyastásmaanmadhyaména
kapaálenaabhyúpadadhaati
1.2.1.7
sa úpadadhaati | dhruvámasi pRthiviíM
dRMhéti pRthivyaá evá
rUpéNaitádevá dRMhatyeténaiva
dviSántam bhraátRvyamávabaadhate
brahmaváni tvaa kSatraváni
sajaatavanyúpadadhaami bhraátRvyasya
vadhaayéti bahvii vai yájuh
svaashiistadbráhma ca kSatraM caáshaasta
ubhé viirya& sajaatavaniíti bhUmaa
vaí
sajaataastádbhUmaánamaáshaasta
upádadhaami bhraátRvyasya badhaayéti
yádi naa&bhicáredyádya
abhicáredamúSya badhaayéti
brUyaadabhiníhitamevá savyásya
paaNéraN^gúlyaa bhávati
1.2.1.8
athaáN^gaaramaáskauti |
nédihá puraá naaSTraa
rákSaaMsyaavishaaníti braahmaNo hi
ráksasaamapahantaa
tásmaadabhiníhitameva savyásya
paaNéraN^gúlyaa bhávati
1.2.1.9
athaáN^gaaramádhyUhati | ágne
bráhma gRbhNiiSvéti nédihá
puraá naaSTraa
rákSaaMsyaavishaanítyagnirhi
rákSasaamapahantaa
tásmaadenamádhyUháti
1.2.1.10
átha yátpashcaattadúpadadhaati |
dharúNamasyantárikSaM
dRMhétyantárikSasyaivá
rUpéNaitádevá
dRMhatyeténaivá dviSántam
bhraátRvyamávabaadhate brahmaváni tvaa
kSatraváni sajaatavanyúpadadhaami
bhraátRvyasya badhaayeti
1.2.1.11
átha
yátpurástaattadúpadadhaati |
dhartrámasi dívaM dRMhéti
divá evá
rUpéNaitádevá
dRMhatyeténaivá ... badhaayeti
1.2.1.12
átha yáddakSiNatastadúpapadhaati |
víshvaabhyastvaáshaabhya
úpadadhaamiíti sa
yádimaáMllokaanáti
caturthamásti vaa ná vaa
ténaivai&táddviSántam
bhraátRvyamávabaadhaté
'naddhaa vai
tadyádimaáMllokaanáti
caturthamásti vaa na vaánaddho
tadyadvíshvaa aáshaastásmaadaaha
víshvaabhyastvaáshaabhya
úpadadhaamiíti tUSNiíM vaivetaraaNi
kapaálaanyupadádhaati cíta
sthordhvacíta íti vaa
1.2.1.13
athaáN^gaarairabhyU&hati |
bhR!gUNaamáN^girasaaM tápasaa
tapyadhvamítyetadvai téjiSTham! téjo
yádbhRgvaN^girásaaM
sútaptaanyasanníti
tásmaadenámabhyU&hati
1.2.1.14
átha yó dRSadupalé
upadádhaati | sá kRSNaajinamaádatte
shármaasiíti
tadávadhUnotyávadhUtaM rakSó
'vadhUtaa áraataya íti so&
'saáveva
bándhustátpratiiciínagriivamúpastRNaatyádityaastvágasi
práti tvaáditirvettvíti so&
'saáveva bándhuh-
1.2.1.15
átha dRSádamúpadadhaati |
dhiSáNaasi parvatii práti
tvaádityaastvágvettviti dhiSáNaa
hí parvatii hi práti
tvaádityaastvágvettvíti
tátsaMjñaámevai&tátkRSNaajinaáya
ca vadati nédanyo& 'nyáM
hínasaava ítiiyámevai&Saá
pRthivií rUpeNa
1.2.1.16
átha
shámyaamudiíciinaagraamúpadadhaati |
divá
skambhaniírasiítyantárikSamevá
rUpéNaantárikSeNa hii&me
dyaávaapRthivii víSTabdhe tásmaadaaha
divá skambhaniírasiiti
1.2.1.17
athópalaamúpadadhaati | dhiSáNaasi
paarvatéyii práti tvaa parvatii
vettvíti kániiyasii hye&Saa duhite&va
bhávati tásmaadaaha paarvateyiíti
práti tvaa parvatií vettvíti
práti hi svah- sáMjaaniite
tátsaMjñaámevai&táddRSadupalaábhyaaM
vadati nédanyo& 'nyáM
hinásaata íti dyaúrevai&Saa
rUpéNa hánU evá
dRSadupaléjihvai&va shámyaa
tásmaachamyayaa samaáhanti jihváyaa hi
vádati
1.2.1.18
átha havirádhivapati | dhaanya&masi
dhinuhí devaaníti dhaanya&M hí
devaándhinávadítyu hí
havírgRhyate
1.2.1.19
átha pinaSTi | praaNaáya tvodaanaáya
tvaa vyaanaáya tvaa diirghaamánu
prásitimaáyuSe dhaamíti
próhati devó vah- savitaa
híraNyapaaNih- prátigRbhNaatváchidreNa
paaNínaa cákSuSe tvéti
1.2.1.20
tadyádevám pináSTi | jiivaM
vaí devaánaaM
havíramR!tamamR!taanaamáthaitádulUkhalamusalaábhyaaM
dRSadupalaábhyaaM haviryajñáM ghnanti
1.2.1.21
sa yadaáha | praaNaáya tvodaanaáya
tvéti tatpraaNodaanaú dadhaati
vyaanaáya tvéti tádvyaanáM
dadhaati diirghaamánu prásitimaáyuSe
dhaamiti tadaáyurdadhaati devó vah- savitaa
híraNyapaaNih- prátigRbhNaatvachidreNa
paaNínaa súpratigRhiitaanyasanníti
cákSuSe tvéti
taccákSurdadhaatyetaáni vai jiívato
bhavantyevámu haitájjiivámevá
devaánaaM havirbhávatyamR!tamamR!taanaaM
tásmaadevám pinaSTi piMSanti
piSTaányabhii&ndhate kapaálaani
1.2.1.22
athaíka aajyaM nírvapati | yadvaa
aádiSTaM devátaayai
havírgRhyáte yaavaddevátyaM
tádbhavati taditareNa yájuSaa gRhNaati na
vaá etatkásyai caná
devátaayai havírgRhNannaádishati
yadaájyaM tásmaadániruktena yajuSaa
gRhNaati mahiínaam páyo 'siiti
mahya& íti ha vaa etaásaaméke
naama yadgávaaM taásaaM vaá
etatpáyo bhavati tásmaadaaha mahiínaam
páyo 'siítyevámu
haasyaitatkhálu yájuSaivá
gRhiitám bhavati tásmaadvevaa&ha
mahiínaam páyo 'siíti
1.2.2.1
pavítravati sámvapati | paatryaám
pavítre avadhaáya devásya
tvaasavitúh- prasave&
'shvinorbaahúbhyaam pUSNo hástaabhyaaM
sámvapaamiíti so&
'saávevai&tasya yájuSo
bándhuh-
1.2.2.2
áthaantarvedyúpavishati | athaíka
upasárjaniibhiraíti taa aánayati taah-
pavítraabhyaam prátigRhNaati samaápa
óSadhiibhiríti saMhye&tadaápa
oSadhiibhiretaábhih- piSTaábhih-
samgáchante samóSadhayo
rásenéti saMhye&tadóSadhayo
rásenaitaáh- piSTaá adbhíh-
saMgáchanta aápo hye&taásaaM
r!asah- sáM revátiirjagatiibhih-
pRcyantaamíti revátya aapo jágatya
óSadhayastaá u
hye&tádubháyyah- sampRcyánte sam
mádhumatiirmádhumatiibhih-
pRcyantaamíti saM rásavatyo
rásavatiibhih-
pRcyantaamítyévaitádaaha
1.2.2.3
átha sáMyauti | jánayatyai tvaa
sáMyaumiíti yáthaa vaa
ádhivRkto 'gnerádhi
jaáyetaivaM vai tatsáMyauti
1.2.2.4
átha dvedhaá karoti | yádi
dvé havíSii bhávatah- paurNamaasyaaM
vai dvé haviSii bhavatah- sa yátra
púnarna
saMhaviSyaMtsyaattádabhímRshatiidámagnéridámagniiSómayoríti
naánaa vaa etadágre havírgRhNanti
tátsahaávaghnanti tátsahá
piMSanti tatpúnarnaánaa karoti
tásmaadevámabhímRshatyadhivRNáktyevai&Sá
puroDaáshamadhishrayatyasaavaájyam
1.2.2.5
tadvaá etát | ubháyaM sahá
kriyate tadyádetádubháyaM
sahá kriyáte 'rdhó ha
vaá eSá aatmáno yajñasya
yadaájyamardho yádihá
havirbhávati sa yáshcaasaávardho
yá u caayámardhastaá
ubhaávagniM gamayaavéti
tásmaadvaá etádubháyaM
sahá kriyata evámu háiSa
aatmaá yajñásya sáMdhiiyate
1.2.2.6
so 'saavaájyamádhishrayati | iSe
tvéti vR!STyai tádaaha yadaáheSe
tvéti tatpúnarúdvaasayatyUrje
tvéti yo vRSTaadUrgráso jaáyate
tásmai tádaaha
1.2.2.7
átha puroDaáshamádhivRNakti |
dharmo& 'siíti
yajñámevai&tátkaroti
yáthaa gharmám pravRMjyaádevam
právRNakti vishvaáyuríti
tadaáyurdadhaati
1.2.2.8
tám prathayati | urúprathaa urú
prathasvéti
pratháyatyevai&nametádur!u te
yajñápatih- prathataamíti
yájamaano vaí
yajñápatistadyájamaanaayaivai&tadaashíSamaáshaaste
1.2.2.9
taM ná satraá pRthú kuryaat |
maanuSáM ha kuryaadyátpRthúM
kuryaadvyR&ddhaM vai tádyajñásya
yánmaanuSaM nedvyR&ddhaM yajñó
karávaaNiíti tásmaanná
satraá pRthúM kuryaat
1.2.2.10
ashvashaphamaatráM kuryaadítyu haíka
aahuh- | kastádveda yaávaanashvashapho
yaávantamevá svayam mánasaa
ná satraá pRthum mányetaiváM
kuryaat
1.2.2.11
támadbhírabhímRshati | sakRdvaa
trírvaa
tadyádevaa&syaátraavaghnánto vaa
piMSanto vaa kSiNvánti vaa ví vaa
vRhánti
shaántiraápastádadbhih-
shaántyaa shamayati tádadbhih-
sáMdadhaati
tásmaadadbhírabhímRshati
1.2.2.12
so 'bhímRshati | agníSTe
tvácam maá hiM siidítyagnínaa
vaá
enametádabhitapsyánbhavatyeSá te
tvácam maá hiMsiidítyevai&tadaaha
1.2.2.13
tam páryagniM karoti |
áchidramevai&nametádagnínaa
párigRhNaati nédenaM naaSTraa
rákSaaMsi pramRshaanítyagnirhi
rákSasaamapahantaa tásmaatparyagniM karoti
1.2.2.14
táM shrapayati | devástvaa savitaá
shrapayatvíti na vaá etásya
manuSya&h- shrapayitaá devo hye&Sa
tádenaM devá éva savitaa shrapayati
várSiSTé 'dhi naáka
íti devatro& etádaaha yadaáha
várSiSTé 'dhi naáka
íti támabhímRshati pRtáM
vedaaniíti tásmaadvaá
abhímRshati
1.2.2.15
so 'bhímRshati | maá bhermaa
sáMvikthaa íti maa tvám
bheSiirmaasáMvikthaa
yáttvaahamámaanuSaM sántam
maanúSo
'bhimRshaamiítyevai&tádaaha
1.2.2.16
yadaá shRtó 'thaabhívaasayati
| nédenamupáriSTaannaaSTraa
rákSaaMsyavapáshyaaníti
nédvevá nagná iva muSitá iva
sháyaataaítyu caiva
tásmaadvaá abhívaasayati
1.2.2.17
so 'bhívaasayati |
átameruryajñó
'tameruryájamaanasya prajaá
bhUyaadíti nédetadánu
yajñó vaa yájamaano vaa
taámyaadyádidámabhivaasáyaamiíti
tásmaadevámabhívaasayati
1.2.2.18
átha paatriinirNéjanam |
aN^gulipraNéjanamaaptyébhyo nínayati
tadyádaaptyébhyo nináyati
1.2.3.1
caturdhaavihitó ha vaa ágre
'gníraasa | sa yamágre
'gníM hotraáya praávRNata sa
praádhanvadyáM dvitiíyam
praávRNata sa prai&vaadhanvadyáM
tRtiíyam praávRNata sa
prai&vaadhanvadátha yo&
'yámetárhyagniM sá bhiiSaa
nílilye so& 'pah- právivesha
táM devaá anuvídya
sáhasaivaa&dbhya aáninyuh- so&
'po&
'bhítiSThevaávaSThyUtaa stha yaa
áprapadanaM stha yaábhyo vo
maámakaamaM náyantiíti táta
aaptyaah- sámbabhUvustritó dvitá
ekatah-
1.2.3.2
ta índreNa sahá ceruh- |
yáthedám braahmaNo raajaanamanucárati
sa yátra tríshiirSaaNaM tvaaSTraM
vishvárUpaM jaghaana tásya haité
'pi bádhyasya vidaáñcakruh-
sháshvaddhainaM tritá
evájaghaanaatyáha tadindró
'mucyata devo hi sah-
1.2.3.3
tá u haitá Ucuh- | úpaive&ma
éno gachantu ye& 'sya
bádhyasyaávediSuríti kimíti
yajñá evai&Su mRSTaamíti
tádeSvetádyajñómRSTe
yádebhyah-
paatriinirNéjanamaN^gulipraNéjanaM
nináyanti
1.2.3.4
tá u haaptyaá Ucuh- | átyevá
vayámidámasmátparó
nayaaméti kamábhiíti yá
evaa&dakSiNéna haviSaa yájaato:
íti tásmaannaa&dakSiNena haviSaa
yajetaaptyéSu ha yajñó mRSTa
aaptyaá u ha tásminmRjate yo&
'dakSiNéna havíSaa yájate
1.2.3.5
táto devaáh- | etaám
darshapUrNamaasáyordákSiNaamakalpanyádanvaahaarya&M
nédadakSiNáM havirásadíti
tannaánaa nínayati táthaibhyó
'samadaM karoti tádabhítapati
táthaiSaaM shRtám bhavati sa nínayati
tritaáya tvaa dvitaáya tvaikataáya
tvéti pashurha& vaá eSa aálabhyate
yátpuroDaashah-
1.2.3.6
púruSaM ha vaí devaah- | ágre
pashumaálebhire tasyaálabdhasya medhó
'pacakraama só 'shva právivesha
té 'shvamaálabhanta
tasyaálabdhasya medhó 'pacakraama sa
gaam právivesha te gaamaá ... só
'vim pravivesha té 'vimaá ...
ma so& 'jam právivesha te&
'jamaalabhanta tasyaálabdhasya medhó
'pacakraama
1.2.3.7
sá imám pRthiviim právivesha | taM
khánantaivaánviiSustamánvavindaMstaávimaú
vriihiyavau tásmaadápyetaavetárhi
khánanta ivaivaánuvindanti sa
yaávadviiryavaddha vaá asyaite sárve
pasháva aálabdhaah-
syustaávadviiryavaddhaasya havírevá
bhavati yá evámetadvedaátro
saá sampadyádaahuh- paáN^ktah-
pashuríti
1.2.3.8
yadaá piSTaanyátha lómaani bhavanti |
yádaapá aanayatyátha
tvágbhavati yadaá saMyautyátha
maaMsám bhavati sáMtata iva hi sa
tárhi bhávati sáMtatamiva hí
maaMsáM yadaá shRto 'thaasthi bhavati
daarúNa iva hi sa tárhi bhávati
daarúNamityasthyátha
yadudvaasayiSyánnabhighaarayati tám
majjaánaM dadhaatyeSo& saá
sampadyádaahuh- paaN^ktah- pashuríti
1.2.3.9
sa yam púruSamaálabhanta | sá
kimpúruSo 'bhavadyaaváshvaM ca
gaáM ca taú gauráshca
gavayáshcaabhavataaM yamávimaálabhanta
sa úSTro
'bhavadyámajamaálabhanta sá
sharabho& 'bhavattásmaadetéSaam
pashUnaaM naa&shitávyamápakraantamedhaa
haite pashávah-
1.2.4.1
índro ha yátra vRtraáya
vájram prajahaára | sa
práhRtashcaturdhaa& 'bhavattásya
sphyastR!tiiyaM vaa yaávadvaa yuúpastR!tiiyaM
vaayaávadvaa ráthastR!tiiyaM vaa
yaávadvaátha yátra
praáharattachákalo 'shiiryata
sá patitvaá sharaa&
'bhavattásmaacharo naama
yadárshaaryataivámu sá caturdhaa
vájro 'bhavat
1.2.4.2
táto dvaábhyaam braahmaNaá
yajñe cáranti dvaábhyaaM
raajanya&bandhavah- saMvyaadhe yuúpena ca
sphyéna ca braahmaNaa ráthena ca
sharéNa ca raajanya&bandhavah-
1.2.4.3
sa yatsphyámaadatte | yáthaiva
tadíndro vRtraáya
vájramudáyachadevámevai&Sa
etám paapmáne dviSate bhraátRvyaaya
vájramúdyachati tásmaadvai
sphyamaádatte
1.2.4.4
tamaádatte | devásya tvaa savitúh-
prasave& 'shvínorbaahúbhyaam
puúSNo hástaabhyaamaádade
'dhvarakR!taM devébhya íti savitaa
vaí devaánaam prasavitaa
tátsavitR!prasUta evai&nametadaádatte
'shvínorbaahúbhyaamítyashvínaavadhvaryUtattáyorevá
baahúbhyaamaadatte na svaábhyaaM vájro
vaá eSa tásya ná mamuSyo& bhartaa
támetaábhirdevátaabhiraadatte
1.2.4.5
aádade 'dhvarakR!taM devébhya
íti | adhvaro vaí yajñó
yajñakR!taM devébhya
ítyevai&tádaaha táM savyé
paaNáu kRtvaá dakSiNenaabhimRSya japati
sáMshyatyevai&nametadyajjápati
1.2.4.6
sá japati | índrasya baahúrasi
dákSiNa ítyeSa vaí viirya&vattamo
ya índrasya
baahurdákSiNastásmaadaahéndrasya
baahúrasi dákSiNa iti sahásrabhRSTih-
shatátejaa íti sahásrabhRSTirvai sa
vájra aasiichatátejaa yaM táM
vRtraáya
praáharattámevai&tátkaroti
1.2.4.7
vaayúrasi tigmátejaa íti | etadvai
téjiSThaM téjo yádayaM yo&
'yam pávata eSa
hii&maáMllokaáMstiryáN^N^anupávate
sáMshyatyevai&nametáddviSató badha
íti yádi
naa&bhicáredyádyu
abhicáredamúSya badha íti
brUyaatténa sáMshitena
naa&tmaánamupaspRsháti ná
pRthiviiM nédanéna vájreNa
sáMshitenaatmaánaM vaa pRthiviíM vaa
hinásaaniíti
tásmaannaa&tmaánamupaspRsháti
ná pRthiviím
1.2.4.8
devaáshca vaa ásuraashca | ubháye
praajaapatyaáh- paspRdhire té ha sma
yáddevaa ásuraañjáyanti
táto ha
smaivai&naanpúnarupóttiSThanti
1.2.4.9
té ha devaá Ucuh- | jáyaamo vaa
ásuraaMstátastve&vá nah-
púnarupóttiSThanti kathaM
nve&naananapajayyáM jayeméti
1.2.4.10
sá haagníruvaaca | údañco
vaí nah- palaáyya mucyanta
ityúdañco ha smaivai&Saam palaáyya
mucyante
1.2.4.11
sá haagníruvaaca | ahámuttaratah-
páryeSyaamyátha yuúyamita
upasáMrotsyatha
taántsaMrúdhyaibhíshca
lokaírabhinidhaasyaámo yadu
cemaáMllokaanáti caturtha tátah-
púnarna sáMhaasyanta íti
1.2.4.12
so 'gníruttaratah- páryait |
áthemá itá
upasámarundhaMstaántsaMrúdhyaibhíshca
lokaírabhinya&dadhuryádu
cemaáMllokaanáti caturtha tátah-
púnarna sámajihata
tádetánnidaánena
yátstambayajuh-
1.2.4.13
sa yo&
'saávagniíduttaratáh-
páryéti | agnírevai&Sá
nidaánena
taánadhvaryúreve&tá
upasáMruNaddhi taántsaMrúdhyaibhishca
lokaírabhinidádhaati yádu
cemaáMllokaanáti caturtha tátah-
púnarna sáMjihate
tásmaadápyetarhyásuraa na
sáMjihate yéna hye&vainaandevaá
avaábaadhanta
ténaivai&naanápyetárhi brahmaNaa
yajñe 'vabaadhante
1.2.4.14
yá u eva yájamaanaayaaraatiiyáti |
yáshcainaM dvéSTi
támevai&tádebhíshca
lokaírabhinidádhaati yádu
cemaáMllokaanáti
caturthámasyaá eva sárvaM haratyasyaaM
hii&me sárve lokaah- prátiSThitaah- kiM hi
háradyádantárikSaM haraami
dívaM haraamiíti
hárettásmaadasyaá eva sarvaM harati
1.2.4.15
átha tR!Namantardhaáya práharati |
nédanéna vájreNa sáMshitena
pRthiviíM hinasaaniíti
tásmaattR!Namantardhaáya práharati
1.2.4.16
sa práharati | pR!thivi devayajanyóSadhyaaste
muúlam maá hiMsiSamityúttaramUlaamiva
vaá
enaametátkarotyaadádaanastaámetádaahaúSadhiinaaM
te muúlaani maá hiMsiSamíti
vrajáM gacha
goSThaánamítyabhinidhaasyánnevai&tadánapakrami
kurute taddhyánapakrami yádvraje&
'ntastásmaadaaha vrajáM gacha
goSThaánamíti várSatu te
dyauríti yátra vaá asyai
khánantah- krUriikurvántyapaghnánti
shaántiraápastádadbhih-
shaántyaa shamayati tádadbhih-
sáMdadhaati tásmaadaaha várSatu te
dyauríti badhaaná deva savitah-
paramásyaam pRthivyaamíti
devámevai&tátsavitaáramaahaandhe
támasi badhaanéti yadaáha
paramásyaam pRthivyaamíti Saténa
paáshairítyamúce tádaaha
yo& 'smaandvéSTi yáM ca
vayáM dviSmastamáto maá
maugíti yádi
naa&bhicáredyádyu
abhicáredamumáto maá maugíti
brUyaat
1.2.4.17
átha dvitiíyam práharati |
ápaarárum pRthivyaí
devayájanaadbadhyaasamítyarárurha vai
naámaasurarakSasámaasa táM
devaá asyaa ápaaghnanta tátho
evai&nametádeSo& 'syaa ápahate
vrajáM gacha goSThaanaM várSatu te
dyaúrbadhaaná deva savitah-
paramásyaam pRthivyaáM shaténa
paáshairyo& 'smaandvéSTi
yáM ca vayáM dviSmastamáto
maá maugíti
1.2.4.18
támagniídabhinidadhaati | áraro
dívam maá papta íti yátra
vaí devaá
arárumasurarakSasámapaághnata sa
dívamapipatiSattámagnírabhinya&dadhaadáraro
dívam maá papta íti sa na
dívamapattátho
evai&nametádadhvaryúrevaa&smaallokaádantaréti
divó 'dhyagniittásmaadeváM
karoti
1.2.4.19
átha tRtiíyam práharati |
drapsáste dyaam maá skannítyayaM
vaáasyai drapso yámasyaa imaM rása
prajaá upajiívantyeSá te
dívam maá
paptadítyevai&tádaaha vrajáM gacha
go ... maugíti
1.2.4.20
sa vai triryájuSaa harati | tráyo vaá
imé lokaá ebhírevai&name
tállokaírabhinídadhaatyaddhaa vai
tadyádimé lokaá addho&
tadyadyájustásmaattriryájuSaa harati
1.2.4.21
tUSNiíM caturtham | sa
yádimaáMllokaanáti
caturthamásti vaa ná vaa
ténaivai&táddviSantam
bhraátRvyamávabaadhaté
'naddhaa vai
tadyádimaáMllokaanáti
caturthamásti vaa na vaánaddho
tadyáttUSNiiM tásmaattUSNiíM caturtham
1.2.5.1
devaáshca vaa ásuraashca | ubháye
praajaapatyaáh- paspRdhire tato devaá
anuvya&mivaasurátha haásuraa menire
'smaákameve&daM khálu
bhúvanamiti
1.2.5.2
té hocuh- | hántemaám
pRthiviíM vibhájaamahai taáM
vibhajyópajiivaaméti
taamaúkSNaishcármabhih-
pashcaatpraañco vibhájamaanaa abhii&yuh-
1.2.5.3
tadvaí devaáh- shushruvuh- |
víbhajante ha vaá imaamásuraah-
pRthiviim préta tádeSyaámo
yátremaamásuraa vibhájante ke
tátah- syaama yádasyai na
bhájemahiíti té
yajñámeva víSNum
puraskRtyéyuh-
1.2.5.4
té hocuh- | ánu no 'syaám
pRthivyaamaábhajataástveva nó
'pyasyaam bhaaga íti te haásuraa
asUyánta ivocuryaávadevai&Sa
víSnurabhishéte taávadvo dadma
íti
1.2.5.5
vaamanó ha víSnuraasa | táddevaa
ná jihiiDire mahadvaí no
'duryé no
yajñasaMmitamáduríti
1.2.5.6
te praáñcaM víSNuM nipaádya |
chándobhirabhítah-
páryagRhNangaayatréNa tvaa chándasaa
párigRhNaamiíti dakSiNatastraíSTubhena
tvaa chándasaa párigRhNaamiíti
pashcaajjaágatena tvaa chándasaa
párigRhNaamiítyuttaratah-
1.2.5.7
taM chándobhirabhítah- parigR!hya |
agním purástaatsamaadhaáya
tenaárcantah-
shraámyantashcerusténemaaM sárvaam
pRthiviiM sámavindanta tadyádenenemaaM
sárvaaM samávindanta
tásmaadvédirnaáma
tásmaadaahuryaávatii
védistaávatii
pRthiviítyetáyaa hii&maaM sárvaaM
samávindantaiváM ha vaá imaaM
sárvaaM sapátnaanaaM sámvRN^kte
nírbhajatyasyaí sapátnaanyá
evámetadvéda
1.2.5.8
so 'yaM víSNurglaanah- |
chándobhirabhítah- párigRhiito
'gníh
purástaannaa&pakrámaNamaasa sa
táta evaúSadhiinaam mUlaanyúpamumloca
1.2.5.9
té ha devaá Ucuh- | kva nu
víSNurabhUtkva& nú yajño&
'bhUdíti te
hocushchándobhirabhítah- párigRhiito
'gníh-
purástaannaa&pakrámaNamastyátraivaánvichatéti
taM khánanta
ivaánviiSustaMtrya&N^gulé
'nvavindaMstámmaattrya&N^gulaa
védih- syaattádu haápi
paáñcistrya&N^gulaamevá
saumyásyadhvarásya védiM cakre
1.2.5.10
tádu tátha ná kuryaat |
óSadhiinaaM vai sa
muúlaanyúpaaMlocattásmaadóSadhiinaameva
muúlaanyúchettavaí
brUyaadyannve&vaátra
víSNumanvávindaMstásmaadvédirnaáma
1.2.5.11
támanuvidyóttareNa parigrahéNa
páryagRhNan | sukSmaa caási shivaá
caasiíti daksiNatá
imaámevai&tátpRthiviíM
saMvídya sukSmaáM shivaámakurvata
syonaa caási suSádaa caasiíti
pashcaádimaámevai&tátpRthiviíM
saMvídya syonaáM
suSádaamakurvatórjasvatii caási
páyasvatii cétyuttaratá
imaámevai&tatpRthiviíM saMvídya
rásavatiimupajiivaniíyaamakurvata
1.2.5.12
sa vai trih- puúrvam parigrahám
parigRhNaáti | trirúttaraM tatSaT kR!tvah-
SaDvaá Rtávah- saMvatsarásya
saMvatsaró yajñah- prajaápatih- sa
yaávaanevá yajño yaávatyasya
maátraa
taávatamevai&tatpárigRhNaati
1.2.5.13
SaDbhirvyaáhRtibhih- | puúrvam
parigrahá parigRhNaáti SaDbhiruttaraM
taddvaádasha kRtvo dvaádasha vai
maásaah- saMvatsarásya saMvatsaró
yajñáh- prajaápatih- sa
yaávaanevá yajño yaávatyasya
maátraa
taávatamevai&tatpárigRhNaati
1.2.5.14
vyaamamaatrií pashcaátsyaadítyaahuh- |
etaávaanvai púruSah\ púruSasaMmita hi
tryaratnih- praácii trivRddhí yajño
naátra maátraasti yaávatiimeva svayam
mánasaa manyeta taávatiiM kuryaat
1.2.5.15
abhíto 'gnimáMsaa únnayati |
yóSaa vai védirvRSaagníh- parigR!hya
vai yóSaa vR!SaaNaM shete
mithunámevai&tatprajananaM kriyate
tásmaadabhíto 'gnimáMsaa
únnayati
1.2.5.16
saa vaí pashcaadváriiyasii syaat |
mádhye sáMhvaaritaa púnah-
purástaadurvye&vámiva hi yóSaam
prasháMsanti
pRthúshroNirvímRSTaantaraaMsaa mádhye
saMgraah-yéti
júSTaamevai&naametáddevébhyah-
karoti
1.2.5.17
saa vai praákpravaNaa syaat | praácii
hí devaánaaM digátho
údakpravaNódiicii hí manuSyaa&NaaM
dígdakSiNatah- púriiSam
pratyúdUhatyeSaa vai díkpitR:NaaM saa
yáddakSiNaápravaNaa syaát
kSipré ha yájamaano 'múM
lokámiyaattátho ha yájamaano
jyógjiivati tásmaaddakSiNatah-
púriiSam pratyúdUhati púriiSavatiiM
kurviita pashávo vai púriiSam
pashúmatiimevai&naametátkurute
1.2.5.18
taam prátimaarSTi | devaá ha vaí
saMgraamáM saMnidhaasyánta sté
hocurhánta yádasyaí pRthivyaa
ánaamRtaM devayájanaM
táccandrámasi nidádhaamahai sa
yádi na itó 'suraa
jáyeyustáta evaárcantah-
shraámyantah-
púnarabhíbhaveméti sa
yádasyaí pRthivyaa ánaamRtaM
devayájanamaásiittáccandrámasi
nya&dadhata tádetáccandrámasi
kRSNaM tásmaadaahushcandrámasyasyaí
pRthivyai devayájanamityápi ha vaá
asyaitásmindevayájana iSTam bhavati
tásmaadvai prátimaarSTi
1.2.5.20
sa prátimaarSTi | puraá krUrásya
visR!po virapshinníti saMgraamo vaí
krUráM saMgraame hí krUráM
kriyáte hatah- púruSo ható
'shvah- shete puraa
hye&tátsaMgraamaannyádadhata
tásmaadaaha puraá krUrásya visR!po
virapshinnítyudaadaáya pRthiviíM
jiivádaanumítyudaadaáya hi
yádasyaí pRthivyaí
jiivamaásiittáccandrámasi
nyádadhata tásmaadaahodaadaáya
pRthiviíM jiivádaanumíti
yaamaírayaMshcandrámasi
svadhaábhiríti yaáM
candrámasi
bráhmaNaádadhurítyevai&tádaaha
taámu dhiíraaso anudíshya yajanta
ítyeténo ha taámanudíshya
yajanté 'pi ha vaá
asyaitaásmindevayájana iSTám bhavati
yá evámetadvéda
1.2.5.21
áthaaha prókSaNiiraasaadáyéti
| vájro vai sphyó
braahmaNáshcemám puraá
yajñámabhya&jUgupataaM vájro vaa
aápastadvájramevai&tádabhíguptyaa
aásaadayati sa vaá upáryuparyeva
prókSaNiiSu dhaaryámaaNaasvátha
sphyamúdyachatyátha yanníhita eva
sphyo prókSaNiiraasaadáyedvájro ha
sámRcheyaataaM tátho ha vájro na
samRchete tásmaadupáryuparyeva
prókSaniiSu dhaaryámaaNaasvátha
sphyamúdyachati
1.2.5.22
áthaitaaM vaácaM vadati |
prókSaNiiraásaadayedhmám
barhirúpasaadaya srúcah- sámmRDDhi
pátniiM sáMnahyaájyenodehiíti
saMpraiSá evai&Sa sa yádi
kaamáyeta brUyaádetadyádyu
kaamáyetaápi naádriyeta
svayámu
hye&vai&tadvédedamátah- kárma
kartávyamiti
1.2.5.23
athódañcaM sphyam práharati |
amúSmai tvaa vájram
práharaamiíti
yádyabhicáredvájro vai sphyá
stRNuté haivai&nena
1.2.5.24
átha paaNii ávanenikte | yaddhya&syai
krUramábhUttaddhyasyaa
etadáhaarSiittásmaatpaaNii ávanenikte
1.2.5.25
sa ye haágra iijire | té ha
smaavamársha yajante te paápiiyaaMsa
aasurátha ye ne&jire te shréyaaMsa
aasustató 'shraddhaa manuSyaanviveda ye
yájante paápiiyaaMsasté bhavanti
yá u na yájante shréyaaMsasté
bhavantiíti táta itó
devaánhavirná jagaametáh-
pradaanaaddhí devaá upajiívanti
1.2.5.26
té ha devaá Ucuh- |
bR!haspátimaaN^girasamáshraddhaa vai&
manuSyaa&nabidattébhyo vídhehi
yajñamíti sa hétyovaaca
bR!haspátiraaN^girasáh- kathaa ná
yajadhva íti té hocuh- kiM kaamyaá
yajemahi ye yájante paápiiyaaMsasté
bhavanti yá u na yájante
shréyaaMsasté bhavantiíti
1.2.5.27
sa hovaaca | bR!haspátiraaN^giraso yadvaí
shushrumá devaánaam pariSUtaM
tádeSá yajñó bhavati
yáchUtaáni haviíMSi kLptaa
védisténaavamárshamacaariSTa
tásmaatpaápiiyaaMso 'bhUt
tenaánavamarsha yajadhvaM táthaa
shréyaaMso bhaviSyathetyaa kíyata
ityaá barhíSa stáraNaadíti
barhíSaa ha vai khálveSaá shaamyati sa
yádi puraá barhíhSa
stáraNaatkíMcidaapadyeta barhíreva
tátstRNannápaasyedátha yadaá
barhí stRNantyápi
pádaabhítiSThanti sa yó
haiváM vidvaanánavamarshaM yájate
shréyaanhaivá bhavati
tasmaadánavamarshamevá yajeta